dit is het dossier:

Tessa de Loo

© Boeklog 2005-2019. Alle rechten voorbehouden

 

Gevaar op de weg ~ Tessa de Loo

Een favoriete voetbalclub heb ik niet — mij ontgaat simpelweg waarom balletjetrap zo’n overdreven positie zou moeten hebben in het huidige tijdsgewricht. En al evenmin interesseren me auto’s iets. Autorijden vind ik vervelend, en de status verbonden aan het bezit van zo’n ding, boeit me al evenmin.

Al dit maakt mij weinig mannelijk, omdat daarmee nogal wat vanzelfsprekende gespreksonderwerpen wegvallen met andere mannen. Tegelijk kan ik niet ontkennen wel de mannelijke eigenschap te hebben om geïnteresseerd te zijn in technische details. Zelfs in die van auto’s. Ook al omdat zo weinig van die details er eigenlijk toe doen.

Vrouwen hebben die interesse in technische details doorgaans niet. Grofweg gezien en generaliserend gesproken. Daar wordt in de marketing ook duidelijk rekening mee gehouden.

Aan de columns die Tessa de Loo ooit schreef over autorijden valt ook meteen de totale desinteresse op voor enige tekening. Zo noemt ze bij uitzondering nog net weleens het automerk dat ze reed. Typenummer of -naam ontbreekt dan al. Laat staan dat de lezer informatie krijgt over het aantal deuren, of de inhoud van de motorbron. Op welke brandstof die auto reed.

En maakt dit dan iets uit? Nu ja, bij auto’s nu net wel, omdat het type dat iemand rijdt toch vaak veel over zo iemand zegt.

Als dat een man is.

Schrijven doet wat alle kunsten doen: een schrijver reduceert de werkelijkheid tot iets dat veel beter te manipuleren is. Moest er alleen geen al te algemene boel van gemaakt worden.

Helaas kondigde De Loo meteen ook al aan in het boek dat auto’s voor haar weinig meer zijn dan dozen op wielen. Zoals bleek. De stukken uit deze bundel verschenen eerder in een autoblad — waarbij de voornaamste eis dan slechts lijkt te zijn geweest dat er in elk verhaal een auto moest voorkomen. Hoe homeopathisch verdund die aanwezigheid verder ook was.

Dus ontbrak er wat aan de verhalen in Een gevaar op de weg. En misschien zijn dat dan de echt tekenende details. Al kan de ondertitel ‘Autoportretten’ vanzelfsprekend gelezen worden als ‘Zelfportretten’. Dit boek gaat ook veel meer over Tessa de Loo’s leven in Portugal, bijvoorbeeld, dan over haar persoonlijke geschiedenis als automobilist. De auto blijft in dit boek bovenal middel om ergens te komen.

Toegegeven, in éen van de eerste verhalen beschrijft ze wel dat ze jaren niet zelf meer durfde te rijden, na een eenzijdig ongeluk te hebben gehad.

Enkel op het slot van het boek komt de auteur er nog eens toe om bedenkingen te uiten over de verslaafdheid die er in onze cultuur bestaat aan de auto — en het tamelijk hersenloze politieke beleid daarmee annex. Alleen neemt Tessa de Loo daarbij dan de typische not-in-my-backyard positie in dat een nieuwe autosnelweg veel beter een heel eind verderop kan worden aangelegd, dan vlakbij waar zij woont.

En dat toont voor mij dan weer nogal wat egoïsme. Tessa de Loo eist haar vrijheid op, om die zo aan anderen te ontzeggen.

Autorijden en egoïsme gaan ook opvallend samen, zo valt me telkens weer op, als iemand die liever fietst. Zo weet de meerderheid van de automobilist zeker een betere chauffeur te zijn dan gemiddeld; terwijl dat dus niet eens kan. En alleen al dat er eeuwig zo veel campagnes lopen om het rijgedrag veiliger te maken, laat al zien dat er behoorlijk wat risico’s kleven aan het onderweg gaan in een stalen doos van twee ton.

Geprivilegieerdenproza, van iemand die niet weet privileges te hebben, dat brengt zo’n boek als dit allereerst. Waarschijnlijk. En een buitenstaander blijft daar bevreemd naar kijken.

Tessa de Loo, Een gevaar op de weg
Autoportretten

120 pagina’s
Singel uitgevers 2011, oorspronkelijk 1999

Schrijvers op reis ~ Privé-domein gaat op vakantie

Een kleine honderd deeltje privé-domein zijn er inmiddels geboeklogd. En dat had een reden kunnen geven om eens een wat langere beschouwing aan deze serie egodocumenten te wijden. Alleen lukt me dat niet. Over een serie is weinig anders meer te melden dan dat niet elk deel dezelfde kwaliteit heeft.

Bovendien is de betekenis van de serie privé-domein al even verandert — wat misschien mede komt omdat de uitgever de reeks heeft laten versloffen. Het meest recente deel, Schrijvers op reis, waarin een reeks aan Nederlandse en Vlaamse auteurs die toevallig een band hebben met De Arbeiderspers een verhaal of fragment publiceren, is op geen enkele manier een hoogtepunt te noemen.

De ondertitel ‘Privé-domein gaat op vakantie’ lijkt me zelfs leugenachtig. In weinig verhalen speelt vakantie namelijk een rol. Een verblijf even elders, à la. Daarmee houdt het gauw op.

Vrijwel geen van de auteurs is trouwens ook onderweg — voor mij altijd het belangrijkste deel van een vakantie — bijna iedereen is al op zijn of haar bestemming; en gauw ietwat losgeslagen daar, doordat in den vreemde zo veel vertrouwds van thuis moest worden losgelaten.

Privé-domein diende me ooit om schrijvers te leren ontdekken. Opname in de reeks alleen al was een aanbeveling. Lang geleden.

Vandaar toch dat ik Schrijvers op reis probeerde. Wellicht dat uit deze verzameling een interessante nieuwe stem zou opklinken die me naar een tot nu toe genegeeerd oeuvre leiden kon. Maar zo’n ontdekking zat er niet bij.

En ja, dat zegt evenveel over mij als lezer, of meer wellicht, dan over de opgenomen auteurs.

Dus blijf ik de deeltjes privé-domein koesteren die me kennis lieten maken met iets, in de jaren tachtig, dat me toen de toegang ontsloot tot wat veel groters. Canetti’s Wat de mens betreft. Handke’s Last van de wereld.

Dus is er de wetenschap ook dat er deeltjes privé-domein bestaan die ik nooit zal lezen, omdat ik die uitgaven al in de oorspronkelijke taal bezit; en daardoor nooit als onderdeel van die Nederlandse reeks heb kunnen zien.

En dus staat de vervelende constatering nog altijd die al deze jaargangen boeklog me bracht: dat heel veel deeltjes privé-domein merkwaardig bescheten bloemlezinkjes zijn van veel grotere egodocumenten. Wat het ook heel moeilijk maakt om nieuwe uitgaven in de reeks werkelijk nog onbevangen in huis te halen.

Schrijvers op reis
Privé-domein gaat op vakantie

264 pagina’s
De Arbeiderspers, 2013
Privé-domein nr. 276