dit is het dossier:

Mary McCarthy

© Boeklog 2005-2019. Alle rechten voorbehouden

 

sep20086

  0

bloemlezing
cultuur
geschiedenis

‘Alle cultuur is streven’ ~ H.L. Wesseling (inl.)

Eerder kwam op boeklog al de Huizinga-lezing van Rudy Kousbroek langs. Ook werd eens verwezen naar de voordracht die Karel van het Reve gaf. Dus lag het in de rede om te kijken of deze lezingen-cyclus meer spraakmakend materiaal had opgeleverd. En dan het liefst niet door van elk jaar apart het uitgaafje op te moeten speuren.

Deze bundel was wat dit betreft perfect. Het boek biedt een overzicht van wat de eerste vijftien sprekers brachten, vertelt iets over de achtergronden van de cyclus, en H.L. Wesseling geeft in zijn inleiding vaak ook al in bedekte termen een oordeel over het gebodene.

Sommige lezingen waren niet zo goed. Die van Mary McCarthy over de gothiek bijvoorbeeld.

Chomsky gaf de VS weer eens van alles de schuld, op een zo gechargeerde manier dat Europeanen er toch wat vreemd van opkeken.

En Mulisch, ach Mulisch kwam vanzelfsprekend de wereld uitleggen in het ene uurtje dat hem ter beschikking stond. Met alle kul over octaviteit die hem voor mij voor eeuwig hebben gediskwalificeerd als een serieus te nemen schrijver. Ik kan hem enkel nog lezen door in hem een charlatan te zien, die wil kijken tot hoe ver de wereld bedrogen kan worden.

Nu was Johan Huizinga een historicus. Wat er waarschijnlijk toe heeft bijgedragen dat nogal wat historici zijn uitgenodigd in de cyclus van dit boek. En hun lezingen zijn ook vaak het best houdbaar gebleken. Logischerwijs omdat een verhandeling over geschiedenis al gaat over iets dat verouderd is — daar krijgt de tijd veel minder extra greep op. In elk geval heb ik de historici met de meeste plezier gelezen. Zelfs al bracht alleen de verhandeling van Robert Darnton over sprookjes mij ertoe toch eens te kijken wat nog meer van hem te lezen is.

Sprookjes waren nogal wat ruwer, voor ze tot verhaaltjes voor kinderen bewerkt werden. Dat wist ik, in theorie. Maar zo veel ruwer?

‘Alle cultuur is streven’
De verzamelde Huizinga-lezingen 1972 – 1986
352 pagina’s
Uitgeverij Bert Bakker, 1987

sep201010

  0

autobiografisch
uit het Engels
verhalen

Herinneringen aan mijn roomse jeugd ~ Mary McCarthy

De verhalen over haar jeugd zijn weleens gekleurd, zo geeft de Amerikaanse auteur Mary McCarthy [1912 – 1989] eerlijk toe in dit boek. Dat bracht het schrijven blijkbaar met zich mee, soms. Voor deze bundel er kwam moest zo’n verhaal het elders ook weleens eerst op eigen kracht redden.

In Herinneringen aan mijn roomse jeugd staan acht autobiografische verhalen bij elkaar. Maar opmerkelijker nog dan de verzameling, is het commentaar dat Mary McCarthy telkens bij zo’n vertelling geeft. Andere familieleden herinneren zich de gebeurtenissen ook regelmatig heel anders. Daardoor komt met de verhalen tegelijk ook de kritiek op de verhalen mee.

De ouders van Mary McCarthy stierven in 1918, tijdens de Spaanse-griepepidemie. De opvoeding van Mary, en haar drie broertjes werd daarop overgenomen door een oudoom. Deze deed dat opmerkelijk slecht, en onverbiddelijk streng. Mary McCarthy spreekt ergens het idee uit dat het geld wat er was verduisterd werd — in elk geval kwam het niet aan de kinderen ten goede.

Daarop namen de grootouders van moeders kant de zorg over. Al was er op dat moment ook al het onderwijs, in de eerste plaats door nonnen, om de opvoeding verder te tekenen.

Opmerkelijk aan dit boek is dat de toon zo licht blijft. Terwijl er objectief gesproken nogal wat vreselijk gebeurt, blijft Mary McCarthy daarover schrijven zonder het drama nog eens aan te zetten. Een kind neemt bijna alles wat het tegenkomt voor vanzelfsprekend aan. Het voegt zich. En pas later ontstaat, door vergelijkingen te trekken, oog voor waarin de eigen jeugd bijzonder was.

Evenmin is ze mild over zichzelf.

Is er ook nog het geloof, dat de volwassen in het leven van Mary McCarthy regelmatig gebruiken om hun daden te motiveren. Terwijl de schrijfster zich nu juist van het katholicisme afkeert, in de loop van het boek.

Mary McCarthy, Herinneringen aan mijn roomse jeugd
243 pagina’s
De Arbeiderspers 1986, oorspronkelijk 1966
privé-domein nr. 1