Why Things Bite Back ~ Edward Tenner
Dit is opnieuw een boek dat ik vooral van reputatie kende, en altijd nog eens zelf wilde lezen. En dan moet meteen gezegd dat die faam wel terecht is. Maar ook viel Why Things Bite Back mij wat tegen. Wat een vreemde hebberigheid is dat toch van mij, om altijd meer te verlangen van goede schrijvers dan ze geven.
De naam Encyclopedie van de domheid is al geclaimd door Matthijs van Boxsel, anders was het ook de perfecte titel titel voor dit boek van Tenner geweest. Beide mannen behandelen namelijk hetzelfde mechanisme; ze schrijven erover hoezeer het menselijk handelen altijd onbedoelde consequenties hebben kan.
Maar opvallend genoeg zijn mijn bezwaren tegen Tenner hetzelfde als tegen Van Boxsel. De onderwerpen die in hun boeken aan de orde komen, lijken nogal willekeurig uitgekozen uit nogal wat mogelijkheden meer. Illustraties zijn het slechts, van menselijk falen door de eeuwen heen. De boeken bieden nooit een panoramabeeld, omdat mij niet genoeg verklaard wordt over de mechanismen achter al die goede bedoelingen.
Tenner munt in dit boek het begrip ‘wraakeffect’, wat een heel bruikbaar woord is om alle ‘onbedoelde gevolgen’ nog eens een extra negatieve lading mee te geven. Maar, zijn oordelen blijven inzichten met wijsheid achteraf. Waarom is het bijvoorbeeld steeds weer mogelijk om dieren of planten van overzee invoeren in een milieu dat daardoor overweldigd wordt?
Veel aandacht gaat er ook naar de computer, en hoezeer wij ons aan het gebruik van computertechnologie hebben aangepast, in plaats van andersom. Het wraakeffect van de informatierevolutie is dat wij steeds verder verweken; omdat we de hele dag op een stoel zitten, op die verplichte pauze na misschien om onze RSI-polsen rust te gunnen.
Ach ja.
Tegelijkertijd is te merken hoezeer een boek uit 1996 al verouderd kan zijn, omdat we tegenwoordig meer en andere technologie gebruiken als toen. En ook had ik gehoopt dat Tenner zijn onderwerp wat minder oppervlakkig zou behandelen, door bijvoorbeeld meer te doen met de ontwikkelingen in de organisatie van arbeid. Nu verabsoluteert hij de nadelen van een momentopname in de geschiedenis van het kantoor nogal.
Toch, ook al is mijn eindconclusie dat er over bijna alles in dit boek meer te zeggen valt, het werkte wel heel inspirerend daardoor.
RSS feeds