Deskundologie ~ Matthijs van Boxsel
Van Boxsel’s idee om een Encyclopedie van de domheid op te willen stellen, is prachtig. Maar het is de intentie die ik daarmee prijs en niet het resultaat. De drie tot nu toe verschenen delen zijn mij te duur voor wat ze bieden. En wat hij daarin schreef, wisselt te zeer in kwaliteit.
Goed, ik stel natuurlijk bij het lezen altijd mijn visie op de domheid tegenover de zijne. Ik heb me ooit grondig in de wetenschapsgeschiedenis verdiept, en zie dat toch vooral als een studie van onnozelheid en achterlijke beknottingsdrift. Niet dat er vindingen worden gedaan, is het nieuws. Dat er altijd zo veel krachten zijn om verbeteringen tegen te houden, tekent de domme menselijke natuur.
Ik zou dus zeggen: er ligt al enig materiaal klaar om gebruikt te worden in de encyclopedie. De stelling dat er zo weinig over domheid gepubliceerd werd, gaat volgens mij gewoon niet op.
Dat Van Boxsel al dit negeert, is zijn goed recht. En zeker spannend. Maar het maakt wel dat ik wat hij schreef, ga afzetten tegen wat hij had kunnen schrijven. Die vergelijking pakt in zijn nadeel uit. Mij stoort dan de pretentie.
Dit deel over de Deskundologie gaat ook meer over de ‘domheid als levenskunst’ dan over de gevaren van specialisering; om maar een andere uitleg bij de titel te bedenken. Van Boxsel besteedt nogal ruim aandacht aan de levensinstelling van wat provo’s in de jaren zestig. En aan mij was dat allemaal niet zo besteed.
Daar tegenover biedt een ander deel in het boek het beste wat ik Van Boxsel heb zien brengen, tot nu toe. Daarin bestrijdt hij effectief de idée fixe dat Nederlanders zo veel bereikt hebben in hun strijd tegen het water. Want, wij zijn zelf schuld dat dit eeuwige gevecht nodig is, zo stelt de auteur. Hadden onze voorvaderen het land maar niet zo dom moeten bebouwen dat het inklonk, en lager dan de zee kwam te liggen.
De aandacht voor de ‘Darwin-awards’ en de ‘Ig-nobelprize’ in dit boek is natuurlijk terecht, maar weer niet van het unieke niveau dat ik verwacht.
En zo blijft mijn oordeel eeuwig half-half. Een encyclopedie brengt deze auteur niet, en het zal ongewijfeld dom van mij zijn dat nog te willen geloven. Maar knap dat hij al sinds 1995 van het exploiteren van domheid kan leven.
RSS feeds