Gentle Barbarian ~ V.S. Pritchett

Pritchett kende goed Frans, en Spaans. Het leek me niet dat hij ook het Russisch vloeiend beheerste. En daarom durfde ik het wel aan om deze biografie te lezen. Het leek me vooraf dat Pritchett veel over het werk van Ivan Toergenjev [1818 — 1883] zou schrijven; omdat hij daarvan zo hield.

En die verwachting kwam uit. Pritchett’s persoonlijke commentaar bij Toergenjev’s verhalen en novelles was ook verreweg het interessantst aan het boek. De ene auteur uit te zien leggen waarin de andere goed is, of waar deze als eerste mee kwam, en anderen in beïnvloedde, biedt een meerwaarde. Zij het dan, misschien alleen voor wie dat werk al kent.

Wel speelde mee dat ik ook een andere liefhebber van Toergenjev al uitgebreid over hem gelezen had. Karel van het Reve’s woorden waren vaak intrigerender. Ik miste in deze biografie een simpele constatering als dat Toergenjev’s werk in veel opzichten geheel verouderd lijkt, maar het vreemde is dat wij hem toch nog altijd willen lezen.

Deze biografie bleek een welhaast journalistieke biografie te zijn. Pritchett maakte vaardig een eigen verhaal van materiaal dat anderen al eens uitgezocht hadden. Met nog wat persoonlijke toetsen dan als het om de boeken ging.

Tegelijk deed zich iets merkwaardigs voor. Mede door Toergenjev’s langdurige verblijf buiten Rusland, en zijn vriendschap met onder meer Flaubert, zijn me nu tal van opinies over deze auteur bekend. Niet de minsten hebben zich over zijn persoon, of zijn werk uitgesproken. En toch blijft het raadsel daar. Iedereen lijkt het over iemand anders te hebben gehad. Echt kenbaar wordt hij nooit.

En dat is ergens ook wel mooi.

V.S. Pritchett, The Gentle Barbarian
The Life and Work of Turgenev

243 pagina’s
Chatto & Windus, 1977