Amerikanen zijn niet gek ~ Charles Groenhuijsen

Dit boek lijkt niet voor mij bedoeld te zijn. Zoiets schreef ik al eens eerder, bij het bespreken van Maarten van Rossem’s Amerika. Voor en tegen. Ook dat was een boek voor een publiek dat minder geïnformeerd is dan ik ben.

Desondanks waren er voor mij wel degelijk goede redenen om te lezen wat Charles Groenhuijsen over de Verenigde Staten te melden heeft. Groenhuijsen was zo’n dertien jaar correspondent in dat land voor de NOS. Zijn visie is die van een journalist, gewend om voor een algemeen publiek te werken. Door te analyseren wat hij schrijft, wordt mij beter duidelijk hoe zulke journalisten kijken.

Dus. Verwacht geen grondige analyses in dit boek. Groenhuijsen gaat bijvoorbeeld niet in op de merkwaardige positie van de dollar. Elk ander land zou allang failliet zijn gegaan met zo’n begrotingstekort als de VS, en toch haalt president Bush zo maar weer ergens $ 100 miljard vandaan om de nood na de ramp in New Orleans te lenigen.

Groenhuijsen gaat er ook nauwelijks op in dat vooral bedrijven die de verkiezingscampagne van de president financieel steunen overheidsopdrachten krijgen.

Maar, dat verrast me niet. Mijn fundamentele kritiek op de journalistiek in Nederland is nu eenmaal dat die slechts de meest oppervlakkige actualiteit verslaat, en vrijwel nooit ontwikkelingen weet te plaatsen. Het nieuws lijkt daardoor altijd wel nieuws te brengen, terwijl bijvoorbeeld veel items in een journaal al weken van tevoren te voorspellen zijn, omdat die op een agenda staan.

Aardig aan dit boek is dan weer dat Groenhuijsen een hekel heeft gekregen aan de negatieve manier waarop in Europa over de VS gedacht wordt. Vervolgens slaagt hij er toch niet in om onomstotelijk aan te wijzen waar de Amerikanen wel gelijk in hebben.

Het is een beetje vlees noch vis, dit boek. Op de beschrijving van het leven in hedendaagse Amerika valt weinig aan te merken, maar het is allemaal weinig bijzonder.

Ik bedoel, hij merkt wel op dat er in de VS zo veel mannen in de gevangenis zitten, maar geeft dan weer niet aan hoe zeer een kapitaalkrachtige lobby van gevangenispersoneel invloed heeft op het strafbeleid. Fout is het allemaal niet. Maar volledig evenmin.

Charles Groenhuijsen, Amerikanen zijn niet gek
Over Bush en baseball, misdaad en miljonairs,
kerken en casino’s, porno en politiek
264 pagina’s
Uitgeverij Balans, 2005

Leve Nederland ~ Charles Groenhuijsen

Nooit heb ik het over de kaften van de boeken waar ik iets over schrijf. Terwijl ze hier altijd wel pontificaal worden neergezet. Misschien moest dat maar eens veranderen.

De schaarse boeken waarop de schrijver ook op de voorkant staat afgebeeld, vallen uiteen in twee duidelijk verschillende genres. Of zo’n boek is een autobiografie, óf de auteur is vermaard om heel andere redenen dan zijn schrijfkunst. Dat schijnt beter te verkopen.

Charles Groenhuijsen is bekend van TV. En op die TV straalt hij zo veel betrouwbaarheid uit, dat hij werd verzocht het journaal van acht uur te gaan lezen. Hoger schijnt er niet te bestaan. Alleen ging dit niet door om een wat lullig conflict met de hoofdredacteur, waarvoor veel te veel aandacht kwam. Zoals ik hier eerder schreef; mediaverhalen gaan hier merkwaardig genoeg altijd over mutaties in het personeel. Nooit over inhoudelijke aspecten.

En zie, door het over de schrijver te hebben, kom ik er ook maar niet aan toe dit boek te bespreken. Maar toch is daarvoor éen persoonlijk aspect nog wel van belang.

Groenhuijsen is een journalist. En in dit boek probeert hij iets van het optimisme opgedaan in zijn Amerikaanse correspondententijd te verplaatsen naar Nederland. Want, het gaat hier heel goed, maar er wordt te veel geklaagd. Groenhuijsen probeert aan te geven waarom daar meestal geen reden voor bestaat.

Al moet ook hij erkennen dat het onderwijs hier toch wel in crisis is.

Maar Groenhuijsen blijft daarbij een journalist. En journalisten werken volgens vaste routines. Ze vertrouwen steevast op dezelfde bronnen en deskundigen. Helaas. Wat journalisten inhoudelijk naar voren brengen, is vrijwel altijd kennis uit de tweede hand. Zelf onderzoeken ze niets.

Hun onderzoek bestaat er hoogstens uit om iemand op te bellen, om die te kunnen citeren.

Dus, ook al doet Groenhuijsen zijn best om eens een andere draai te geven aan ontwikkelingen die het nieuws hebben gehaald, verder dan dat keek hij ook niet. Indrukwekkende eigen inzichten staan niet in dit boek.

Is het toch ook onbedoeld een autobiografie, van hoe een journalist denkt en werkt. Vaste volgers van mijn weblogs weten hoe zeer ik de blindheid van die werkmethoden laak.

Charles Groenhuijsen, Leve Nederland
Over dromers en doorzetters,
leiders en vernieuwers, helden en idealisten
285 pagina’s
Uitgeverij Balans © 2006