Journaal ~ Ad van Liempt

► door: A.IJ. van den Berg

Op bladzijde 172 van dit boek staat een zinnetje dat het helemaal typeert. Sterker nog, het lijkt me zelfs illustratief voor hoe in Nederland mediageschiedenis bedreven wordt. Alle boeken over Nederlandse kranten, tijdschriften, en TV-programmas die ik gelezen heb, zijn er uitstekend mee samengevat.

“De enige manier waarop een hoofdredacteur journalistiek beleid kan veranderen is via het personeelsbeleid”, zo citeert auteur Van Liempt de oud-hoofdredacteur Ed van Westerloo.

En dat verklaart ook waarom de lezer zo ongeveer alle personeelsmutaties uit die vijftig jaar NOS journaal meekrijgt. Sterker nog, dat het boek vooral lijkt te gaan om iedereen die er gewerkt heeft, en wat hun onderlinge strubbelingen waren. Alsof het ding bij voorintekening verkocht moest worden aan elk wiens naam er maar in voorkomt, om de onzekerheid weg te nemen of er wel voldoende exemplaren af te zetten zouden zijn.

Wat al die mensen maakten, komt zijdelings ook nog wel wat aan de orde, maar toch al veel minder.

Over waarom het journaal zo krankzinnig veel redacteuren kent, en toch dagelijks nooit iets produceert dat mij tot kijken aanzet, ook al weinig.

Want, ik moet hier natuurlijk wel bekennen nooit meer een heel NOS-journaal uit te kijken. Daarvoor is het tempo van dat programma te laag, biedt het me inhoudelijk niets extra’s, en verveelt het me gewoon te veel. Maar, het NOS-journaal is dan ook niet mijn primaire nieuwsbron, anders dan voor velen uit de bevolking wel.

En ik denk vooraf van dit boek gehoopt te hebben dat het nu eens zou vertellen wat zo’n medium doet, in plaats van alleen maar wat het is. Die navelstaarderij staat me zo tegen in de gebruikelijke Nederlandse aanpak om mediageschiedenis te beschrijven. Ergens staat als grootste wapenfeit vermeld dat er ooit eens éen minister [Braks] is afgetreden in die vijftig jaar om wat het journaal onthuld had. Big deal.

Merkwaardig aan dit boek is dan ook weer dat er helemaal achteraan, als een appendixje dat toch maar in de hoofdtekst is opgenomen, even kort en heel goed de geschiedenis van het Jeugdjournaal verteld wordt. En zie, daarin speelt de beleving van de kijkers ineens wel mee. In dit gedeelte is er wel een geslaagde mix te zien van de hoofdlijnen uit de corporate history, persoonlijke anecdotes, plus fijne inside verhalen over de beste techniek om informatie over te brengen, en hoe de doelgroep dit ervaren heeft.

Dus is tien procent van dit boek heel goed, en de rest wel aardig in zijn soort. Maar daarom niet bijzonder.