What They Didn’t Say ~ Elizabeth Knowles ed.
Over beroemde uitspraken is doorgaans met vrij grote zekerheid te zeggen dat ze nooit zo zijn uitgesproken. Zelfs al bestaan er TV-opnamen van. Uitspraken leven gauw eens net anders verder in het collectieve geheugen; als ze al ooit gedaan zijn.
What They Didn’t Say is een naslagwerkje over een paar honderd van zulke verkeerd onthouden uitspraken. Al klopt ook deze bewering niet helemaal. Veel vaker pakt deze uitgave uit als een bronnenboek. Opvallend vaak gaat de samenstelster in op de geschiedenis achter een uitspraak.
Dan heeft iemand wel iets gezegd dat anderen zo onthouden hebben, maar dan blijkt zo’n uitspraak allereerst een variatie te zijn op een eerder citaat.
En soms heeft de werkwijze van Knowles nut; bijvoorbeeld als ze befaamde dichtregels weet te herleiden tot oudere bronnen. Zo eindigt W.H. Auden zijn ‘Epitaph on a Tyrant’ met de woorden:
When he laughed, respectable senators burst with laughter,
And when he cried the little children died in the streets.
Dit is dan een variatie op een passage uit The Rise of the Dutch Republic van de Amerikaanse historicus John Lothrop Motley, over de dood van Willem de Zwijger.
As long as he lived, he was the guiding-star of a whole brave nation, and when he died the little children cried in the streets.
Een boek als dit heeft tegenwoordig enkele problemen. Zo heeft internet het nut van de meeste naslagwerken en andere referentieboeken wat overbodig gemaakt.
En dan is er nog het probleem dat het nut om andere redenen beperkt is. Weten dat iets niet is zoals anderen denken, wordt zelden op prijs gesteld. Correctie van foute denkbeelden lijkt gauw pedant.
Tegelijk interesseren mij toch ook beide kanten van deze medaille. Hoe het werkelijk zit, en wat mensen daar dan collectief van maken.
RSS feeds