Mooie lieve schat ~ Joubert Pignon
Pignon wordt nogal eens verkeerd geschreven. Als pion. Wanneer het om fietsonderdelen gaat tenminste. En dan niet eens enkel in de fonetische beschrijvingen die zo gebruikelijk zijn op Marktplaats.nl, waar menigeen rustig zijn ‘moutenbike’ te koop aanbiedt. Zelfs bij sommige serieuze webshops denkt men dat zo’n vast kransje met tandwielen achter een pion heet.
Ik geef toe dat deze al wat oudere waarneming nutteloos was gebleven, als de roman in verhalen Mooie lieve schat niet een mystificerend briefje had bevat, aan het einde. In een naschrift meldt dan ene Robert Schuit dat hij het personage Joubert Pignon ooit bedacht heeft, tezamen met Anton Dautzenberg — die daarmee dan overigens niet voor het eerst zoiets zou flikken.
Mooie lieve schat is volgens deze Schuit het slotdeel van een trilogie, die begon met Er gebeurde o.a. niets, en vervolgd is met Huil maar, ik wens je uitstel toe.
Hij raakte ondertussen alleen wat uitgekeken op die Joubert Pignon, veel meer valt daar niet uit te halen, en daarom heeft hij dat personage nu doorgeschoven naar een ander schrijversduo. Zelf gaat hij liever weer cartoons maken.
Pignon zou dus nooit meer zijn geweest dan een tactisch ingezette pion. Eentje ook nog die op het bord slechts een beperkte manoeuvreerruimte kreeg toebedeeld van zijn scheppers.
De inhoud van dat naschrift is alleen zo anders dan al wat er aan vooraf gaat, dat de toon van de schrijver ineens lullig wordt; zoals wanneer een snackbarhouder ter afscheid in een briefje de vaste cliëntèle laat weten dat voortaan een ander friet uit de olie zal scheppen. Geloven doe ik daarom niets. Behalve dan dat de schrijversnaam Joubert Pignon vrijwel zeker een pseudoniem is, en dat ook mij een vierde boek in deze reeks niet goed mogelijk lijkt, als dit gedragen zou moeten worden door beschrijvingen over het leven van het personage Joubert Pignon.
Dat leven, waarin toch al zo weinig gebeurde, heeft zich in Mooie lieve schat namelijk vrijwel helemaal gereduceerd tot éen punt. Zelfs met zijn geduldige vriendin raakt het uit na 2¾ boek. En het voornaamste wat het personage Joubert Pignon onderneemt in dit boek is een poging om zijn verslaving aan alcohol te beëindigen. Zijn belangrijkste voornemen was het dus al om te stoppen met iets.
Vanzelfsprekend is er aan het einde van dat traject niets veranderd ten opzichte van het begin. Behalve dan dat hij enige vrouwen in de zorg wat werk heeft verschaft, en dat hij nu weet hoe het voelt om wijn te drinken na inname van Refusal.
Er staan overigens wel meer passages in dit boek waarin de hoofdpersoon druk bezig is met zijn gezondheid. Even is er paniek om een moedervlek, die groter wordt, en bloeden gaat. En die droogkomisch gebrachte verhalen zijn allemaal illustraties van de hypochondrie bij Joubert Pignon.
Toch leveren zulke constateringen nu net de brandstof op voor vragen die het literatuuronderwijs ooit zo vervelend maakte. Veertig van Kees van Kooten herinner ik me ook omdat daar ooit een tentamenvraag over kwam als: hoe is te zien dat de hoofdpersoon tobt met zijn leeftijd?
In dat drieluik van Joubert Pignon, of over hem, gaat het alleen niet per se om de grote verhaallijnen, die de verzamelingen aan losse verhalen terloops toch tonen. Het gaat mij bij het lezen telkens om het absurdisme in al die losse episodes, de taal van de beschrijvingen, en de lulligheid die daarmee zo vaak ontstaat.
En goed, ja, juist dit derde deel uit de reeks heeft nogal eens een scène waaruit de vergeefsheid naar voren komt, van alles.
Mister stoofpeer
Ik ben mister stoofpeer niet meer. Iedere kerst maakte mijn moeder stoofperen. Ze zette de schaal naast mij neer en zei: ‘Ik zet de schaal naast jou neer, omdat je zo graag stoofperen lust.’ Ik at de meeste stoofperen van ons hele gezin. Met tegenzin gaf ik de schaal door.
Nu, jaren later, ik ben inmiddels volwassen, heeft mijn moeder met kerst weer stoofperen gemaakt. Ik was hun bestaan helemaal vergeten. Ze zet de schaal naast mijn neefje, haar oudste kleinzoon. Ze zegt: ‘Ik zet de schaal naast jou neer omdat je zo graag stoofperen lust.’ Mijn neefje schept meteen stoofperen op zijn bord. ‘Mister stoofpeer hoor,’ zegt zijn vader. ‘Neem maar lekker veel,’ zegt mijn moeder, ‘de rest lust ze volgens mij niet.’
** toelichting: het kwaliteitslabel aanbevolen 2018 geldt voor de hele trilogie over Joubert Pignon; het is het geheel van die drie boeken dat ik uniek en memorabel vind. Niet éen titel los daaruit per se.
RSS feeds