Clash of Civilizations ~ Samuel Huntington
Bestaat er zoiets als een recente klassieker? Misschien wel, als ‘klassieker’ gedefinieerd wordt als een boek dat ik redelijk ken zonder het ooit gelezen te hebben. Dat hoeft namelijk niet eens om er bijvoorbeeld toch een mening over te hebben.
The Clash of Civilizations was éen van de boeken die de toon zette in de jaren na de val van het Communisme. Omdat toen zelfs een zo stabiel lijkend land als de Sovjet-Unie plots in losse lidstaten uiteenviel. En dit om commentaar vroeg.
Huntington gaf dit commentaar eerst in een essay, getiteld ‘The Clash of Civilizations?’. Dat riep al veel reacties op. Daarop volgde enkele jaren later het bijna gelijknamige boek, zonder dat vraagteken in de titel.
En zoals vaker als een heel boek ontleend wordt aan een eerder essay pakte het soms wat dun uit aan ideeën. Dan gelijkt het een invuloefening. Dan komt ook Huntington weinig verder dan om te beschrijven wat er per werelddeel verschuift, zo niet per land gebeurt, zoals wat er bijvoorbeeld in het voormalige Joegoslavië plaatsvond.
En actuele ontwikkelingen van toen zijn gauw oudbakken als de auteur daar niet meer mee doet.
De these die in dit boek wordt uitgewerkt is dat nu er niet langer twee machtsblokken zijn, de wereld verdeeld zal raken langs nieuwe scheidslijnen. Dogmatisch geloof, zoals de Islam biedt, kan éen zo’n factor zijn.
En een kleine vijftien jaar na eerste uitgave heeft de geschiedenis toch wel wat anders geleerd. Huntington houdt weliswaar niet geheel vast aan de natiestaat als allesbepalende entiteit — hij kijkt op welke manier landen samenwerking zoeken — maar in een mondiale economie lopen de hazen nog weer iets anders dan hij het bedacht had.
Want, ondanks de illegale oorlogen die de VS meende te moeten beginnen in Azië, het eeuwige gekrakeel in het Midden-Oosten, en de bloedige burgeroorlogen in Afrika, zijn de laatste decennia relatief geweldloos verlopen. In vergelijking met eerdere perioden in de twintigste eeuw dan.
En Huntington denkt toch altijd nog allereerst aan waar gewapende confrontaties zullen plaatsvinden, en waarover die dan gaan.
Maar economische conflicten worden op andere manieren gevoerd. Belangrijker om mijn blik te bepalen over wat de orde in de wereld momenteel bepaald is bijvoorbeeld de strijd om grondstoffen. En daarmee ontwikkelingen als de rol van China in Afrika.
Of het vertrouwen in de banken…
RSS feeds