Power of Habit ~ Charles Duhigg
Er zit meestal een nacht tussen het uitlezen van een boek en het beschrijven van mijn reactie in een boeklogje. En deze gewoonte is niet verkeerd. Want had ik meteen mijn gedachten over The Power of Habit verwoord dan waren superlatieven tekort geschoten.
Zelden las ik een effectiever geschreven boek. Bovendien sloot het onderwerp precies aan op mijn eeuwige onderzoeksvraag: wat is normaal, en waarom dan wel?
Alle theorie die in het boek aan de orde komt, wordt verteld in verhaalvorm; en lijkt dus geen theorie. Bovendien zijn de verhalen spannend. Wie over gewoonten schrijft, heeft het daarbij nu eenmaal eerst over verkeerde gewoonten — en wat daar de gevolgen van kunnen zijn.
In een ziekenhuis levert een foute routine uiteindelijk doden op. Als kaartverkopers in de Londense metro hun hok niet uitmogen, omdat de rijen anders gauw te lang worden, kan dit ook betekenen dat beginnende brandjes niet op tijd geblust worden. En tientallen mensen sterven in dat labyrint daar ondergronds.
Zelfs komt dat stukgekauwde vraagstuk langs of we een ‘vrije wil’ hebben. Alleen geeft de auteur dan eerst twee casussen om over na te denken, voor hij positie kiest.
Is iemand die slaapwandelt, en tijdens dat slaapwandelen gewelddadig wordt — bijvoorbeeld omdat hij droomt met monsters te moeten worstelen — verantwoordelijk voor zijn daden?
En is iemand die alleen gelukkig wordt in het casino compleet verantwoordelijk te stellen voor haar gokverslaving? Als het casino deze goede klant op alle mogelijke manieren paait met limousines, gratis hotelkamers, en extra speltegoed? En als uit hersenonderzoeken blijkt dat gokverslaafden heel anders reageren op bijna-winst in een spel als niet verslaafden?
Charles Duhigg meent uiteindelijk dat deze vrouw zich er niet achter kan verschuilen dat de gokverslaving haar tot een ander mens maakt. Er zijn ook momenten dat ze niet gokt. Waarop zij zou kunnen beseffen een probleem te hebben. En vervolgens actie kan ondernemen daar iets in te veranderen.
Want, The Power of Habit is ook dat. Een Amerikaans boek, staande in een lange traditie van Amerikaanse zelfhulpboeken met de blijde boodschap dat verbetering altijd mogelijk is.
Tegelijk kan New York Times-journalist Duhigg verwijzen naar recent hersenonderzoek. Dit toont aan dat er voorspelbare mechanismen zijn om bestaande en slechte gewoonten af te leren, en om te ruilen voor betere routines.
Voorwaarde daarbij is wel dat men verandering wil. En niet meteen in paniek raakt als resultaat vervolgens even op zich laat wachten.
Nieuwe gewoonten worden het best aangeleerd met kleine beloningen aan het eind. Je gaat iets doen, en dat kan tegen je zin ingaan, maar de inspanning loont alleen al vanwege die luttele gratificatie na voltooiing.
Wie dus goede voornemens heeft voor het nieuwe jaar moet weten dat een nieuw bewegingsregime het best wordt aangeleerd door de training steeds op dezelfde manier te beginnen. En een beloning te laten wachten op het eind. Paradoxaal kan dit beteken dat iemand die afvallen wil, zichzelf lekkernijen moet beloven om eerst die goede gewoonte te vestigen om te gaan sporten.
Uiteindelijk gaat het goede gevoel overheersen iets gedaan te hebben, en is de inspanning een beloning op zich geworden.
Het meest indrukwekkende voorbeeld in het boek van wat de nadruk op goede routines kan betekenen, is het verhaal over het aluminiumconcern Alcoa. Dat bedrijf draaide niet goed, kreeg toen een nieuwe topman, en deze gaf bij zijn aantreden een nogal merkwaardige persconferentie.
In plaats van de normale verkopersbullshit die managers zo gauw praten, zei hij slechts dat het doel van Alcoa zou worden het veiligste bedrijf in de VS te worden — wat nogal iets was voor een onderneming waar met gesmolten aluminium werd gewerkt.
Alleen leidde die nadruk op dat ene ding, die veiligheid, dat de hele bedrijfscultuur veranderde. Omdat iedereen elkaar ineens overal op kon aanspreken, als de veiligheid in geding was. En doordat zo de strikte hiërarchie van voorheen doorbroken werd, ontstond er ook meer ruimte om andere ideeën met elkaar te delen. Waar het hele bedrijf uiteindelijk van profiteerde.
Dat is allemaal prachtig om te lezen. Net als het mijn vooroordelen bevestigt dat dezelfde succesvolle Alcoa-manager, de ziener Paul O’Neill, al snel ontslagen werd nadat hij benoemd was tot minister van financiën in de regering van George W. Bush.
En toch kijk ik een dag later naar het boek, en is de vraag gerezen of Charles Duhigg wel meer heeft gedaan dan een reeks verhalen vertellen die met wat goede wil éen gezamenlijk thema lijken te hebben.
Misschien helpt het om dit boek beter te plaatsen door eens na te gaan wat de routine van acht jaar boeklog me heeft opgeleverd.
Charles Duhigg, The Power of Habit
Why We Do What We
Do and How to Change
375 pagina’s
William Heinemann, 2012
[x]opgenomen in het dossier: ik [het ik], vrije wil
RSS feeds
Jens Brandenberg op 30 december 2012 @ 13:53:35
Uiteindelijk worden zo’n verhalen en onderzoeken ook in andere boeken vermeld. Die Alcoa-casus kende ik bijvoorbeeld al. Hoe meer je zo’n boeken leest, hoe meer je denkt: wat heeft de overkoepelende ‘theorie’ van de auteur hieraan toe te voegen?