Filosofie van de fiets ~ Hans Declerq

Niet eerder las ik een roman die me vermoeden liet dat de auteur er misschien wel uit gemakzucht voor gekozen heeft om diens verhaal juist in dat boekgenre onder te brengen.

Kan er weliswaar nog een overweging spelen zoals bij Bert Keizer. Die zijn persoonlijke verslagen uit het verpleeghuis romans noemt omdat hij daarin de levens van patiënten beschrijft; die nog eens dood gaan ook. Waardoor de herschikking en omwerking van hun persoonlijke verhalen allereerst kies wordt; want zulke mensen hebben familie.

Ook Declerq’s heeft wellicht de ware feiten uit zijn eigen leven anders moeten rangschikken voor dit boek; waarmee hij dan inderdaad ineens fictie aan het scheppen was.

Maar Hans Declerq had met het materiaal dat hij verwerkte in Een filosofie van de fiets ook een dagboek kunnen schrijven, of een reisgids. Al hadden beide meer moeite gekost. Gidsen vereisen precisie, en harde feiten. En deze roman bestaat uit puur subjectieve observaties; zonder dat daarbij volledigheid ooit het doel lijkt te zijn geweest.

Man uit Brussel gaat een tijd in Londen werken, en neemt daarbij zijn fiets mee; allereerst om niet met de ondergrondse te hoeven reizen: dat is de kern van het verhaal. En dit boek gaat dan over hoe het is om in Londen te fietsen. Of beter: hoe het rond 2010 was om in de Britse Metropool op eigen kracht rond te kunnen rijden. Op dat moment in de tijd dat er aarzelend weer een massabeweging op gang kwam onder Londenaren om op de fiets naar het werk te gaan.

Moest daar verder nu bij dat het verhaal zich afspeelde voor de Brexit — tijdens de laatste jaren waarin een EU-burger nog onbekommerd naar Londen kon gaan om daar te werken, tussen tallozen als hem; hoogopgeleide nomaden, met meerdere talen en competenties in hun macht.

Zijdelingse opmerking in de roman is ook dat de hoofdpersoon vooral contact krijgt met mensen zoals hij. Import. Mensen van elders die even te gast waren in de Britse hoofdstad.

Valt hem ook op dat enkel de mannen er fietsen.

En dan is het niet eens omdat ik recent een ander boek las over fietsen in Londen, van de koerier Emily Chapell, dat Een filosofie van de fiets me niet meeviel. De roman leest plezierig genoeg; daar zaten de problemen niet. De fietsavonturen van de hoofdpersoon bleven alleen wel heel particulier, en diens opmerkingen en observaties werden ook al nooit eens bijzonder. Bewust vaag gehouden gebeurtenisjes geserveerd in erg korte hoofdstukken in een boek zonder grote lijn of plot, meer is er over deze uitgave niet te zeggen.

Zowel aan roman als aan tekst over fietsen bood dit boek me domweg te weinig om niet vrijwel onmiddellijk weer vergeten te mogen worden. En ja, dit kan zijn omdat het voor een Nederlander misschien veel normaler is om alles op de fiets te doen dan voor een Vlaams auteur, en hierin dus een cultureel vooroordeel doorweegt. Waarmee ik domweg Declerq’s doelgroep niet was.

Hans Declerq, Een filosofie van de fiets
Londense notities
208 pagina’s
De Bezige Bij, 2012

[x]opgenomen in het dossier: te fietsen