Groepsportret ~ Hugo Claus
Een beetje schrijver heeft hoofdboeken, en bijboeken. En onder die bijboeken zitten soms merkwaardige exemplaren. Eerder is op boeklog al de interviewbundel Scheppend Nihilisme besproken, waarin tal van interviews met W.F. Hermans zijn gebundeld. Ook kwam hier al eens De buitenkant langs, waarin Gerrit Komrij de meest pregnante uitspraken uit zijn interviews op trefwoord had verzameld.
Deze bundel lijkt op een mix van deze twee voorbeelden. Voor Groepsportret zijn honderden uitspraken verzameld die de auteur, schilder, en filmmaker Hugo Claus in de loop van vier decennia tijdens interviews deed. Zo aforistisch als Komrij wordt hij daarbij evenwel niet, en vergeleken met Hermans is het zowel een voordeel als een nadeel dat de uitspraken niet in het verband van het hele gesprek worden getoond. Soms kan een gesprek niet beter worden dan die ene gelukte uitspraak, maar evenzogoed kan een citaat doodslaan zonder de context.
Wel vond ik aardig dat Claus’ ideeën en voorkeuren in de loop der tijden weleens verschuiven. En ook dat hij zichzelf regelmatig tegenspreekt.
Zo zou hij nooit kritieken over boeken van anderen durven schrijven. Want het maken van een slecht boek kost evenveel moeite als het schrijven van een meesterwerk. Bovendien vindt Claus het onbeleefd, en daarmee Hollands, om iemand onverbloemd met al te principiële oordelen te overvallen.
Tegelijk zegt hij regelmatig over boeken, of films, van anderen dat die veel te voorspelbaar zijn om hem te boeien.
Een bijboek als dit zal oneindig veel aardiger zijn voor iemand die de hoofdboeken van Claus beter kent dan ik dat doe. Ik weet romans van hem te hebben gelezen — dat Verdriet van België natuurlijk — maar die hebben er vooral toe geleid dat ik Claus sindsdien vermijd. Ook een auteur die de katholieke kerk haat, kan uiteindelijk ergens nog te katholiek zijn — te doordesemd zijn van een cultuur waar ik ver vanaf sta. Juist daardoor kan een gemeenschappelijke taal eerder afstand creëeren dan tenietdoen.
Dit boek bracht nu even prettig gezelschap, van een aangenaam causeur, maar zal me vermoedelijk niet vreselijk lang bijblijven.
RSS feeds