Cunk on Everything ~ Philomena Cunk
Er is éen schrijver van wie ik liever de audioboeken beluister dan de uitgaven lees. David Sedaris. Omdat inmiddels duidelijk is geworden dat zijn verhalen vorm krijgen zoals de conferences bij andere humoristen, tijdens een optreden voor een publiek. Pas na vijftig, zestig voordrachten, ligt zo’n tekst in zijn definitieve plooi. Dus wordt het interessanter om de schrijver te horen dan om te lezen hoe diens tekst er platgeslagen uit is komen te zien op papier. De voordracht voegt er informatie aan toe.
Ook bij deze papieren uitgave van de encyclopedie Cunk on Everything kon er weleens een belangrijk element missen. De wat temerige stem van actrice Diane Morgan, die het typetje Philomena Cunk tot leven wekte op TV, zou daar aan hebben bijgedragen.
Het idee bij Philomena Cunk was oorspronkelijk een variatie op het aloude idee: ‘nice but dim’ — Diane Morgan zou een dame gaan spelen uit gegoede kringen die met een stalen gezicht de onnozelste dingen ging zeggen. Heel die achternaam, met alle associaties naar de taboewoorden ‘cunt’ en ‘spunk’, was daartoe bedacht. Alleen werkte het in de praktijk veel beter als Morgan haar eigen Noord-Engelse working class accent aanhield.
Philomena Cunk was aanvankelijk enkel een typetje dat monologen voordroeg in de satirische nieuwsshows van Charlie Brooker voor de BBC. Inmiddels heeft ze haar eigen programma’s gekregen, waarin ze dan doorgaans met stalen gezicht de merkwaardigste vragen stelt aan experts; .
Ik waardeerde daarbij vooral haar meest recente reeks over de geschiedenis van Groot-Brittannië: Cunk on Britain.
Philomena Cunk, asking all the big questions. 😂🇬🇧 #CunkOnBritain pic.twitter.com/vqxSnxVGjX
— BBC Two (@BBCTwo) March 19, 2019
Dit boek gaat over meer dan dat. Philomena Cunk spreekt zich niet enkel uit in lemma’s met een duidelijk trefwoord, ze weegt onder meer ook af wat de beste films zijn, of welke vragen wel eeuwig onoplosbaar zijn.
Toch zijn het de lemma’s over historische onderwerpen die me het meest bevielen in deze ‘encyclopedie’: Cunk on Everything, door de prettig oneerbiedige kijk op wat de geschiedenis inmiddels misschien iets te heilig heeft gemaakt.
Want er moest ook satire in over het hier en nu in dit boek uit 2018. Alleen zijn er helaas geen goede grappen te maken over iemand als Donald Trump — die aantoonbaar de democratie in de VS ondermijnt en afbreekt; en daarmee de hele wereld gevaarlijker maakt — omdat diens gedrag al zo abnormaal ís.
Viel me ook op dat de makers van Cunk on Everything met regelmaat hetzelfde type humor toepassen als Mark Retera doet in de strip Dirkjan. Zij bekijken daarbij iets volstrekt normaals op zo’n manier alsof dat iets helemaal nieuw en onbekend is, dat nog uitleg behoeft.
Zo bestaat een paragraaf van het lemma ‘Books’ in deze uitgave uit dezelfde grap als staat in Dirkjan 12.
Misschien daarom dat een versie van Cunk on Everything had gewerkt als stripverhaal. Want nu eist dit boek om erg langzaam gelezen te worden — zoals strips vragen om elk plaatje goed te bekijken. De grap kan immers overal opduiken. Alleen is de inhoud van dit boek vaak net niet boeiend genoeg om zo traag te worden genuttigd. Daarbij had de slepende voordracht van Diane Morgan dan vast geholpen.
Anderzijds bevat deze encyclopedie ook lemma’s die nooit beter worden dan éen enkele zin daaruit:
David Bowie was a series of different singers between the years 1969 and 2016 […]
[David Bowie]
Predicting the end of the world is tricky, and you’re best leaving it to the experts. Probably the biggest experts are the Jehova’s Witnesses, who have predicted the end of the world in 1914, 1915, 1918, 1920, 1925, 1941, 1975, 1994, and 1997, so they are getting real good at it.
[Electricity]
The best definition of ‘young people’ is anyone whose date of birth makes you think ‘Shit, I was drunk most of that year’.
[Young People]
Allerbeste lemma? Wellicht dat waarin de smartphone enkel wordt beschreven als een televisie die je altijd bij hebt, in tegenstelling tot de ouderwetse TV thuis. De uitvergroting van éen aspect van het ding, levert een heel goede grap op, die eindeloos viel door te trekken.
Tegelijk blijft de hedendaagse smartphone ook wel een heel vreemde vinding; alleen al om het contrast aan gebruiksmogelijkheden. Nooit eerder in de geschiedenis heeft de mensheid zulke krachtige techniek gehad, met de unieke mogelijkheid om werkelijk overal alle kennis uit de hele wereld te kunnen ontsluiten. Maar, wat doen ze daarmee? Foto’s maken van hun eten, of van zichzelf. Of online klagen dat alles kut is, en jij wel helemaal.
RSS feeds