Opgeblazen bestuur ~ Klaartje Peters

Dit was éen van die boeken uit 2007 die ik nog vergeten was te lezen. Zelfs al had ik bestaan zowel op mijn andere weblog als hier allang gesignaleerd. Maar toen de Provinciale Statenverkiezingen eenmaal geweest waren, leek de actuele aanleiding tot lezen ook wat voorbij.

Toch is dit een nuttig boek, zelfs zonder daarbij meteen een link met die twaalf Nederlandse provincies nodig is. Omdat bestuurskundige Klaartje Peters voor de verandering eens kijkt waarom beleidskeuzen gemaakt worden, en daar dan conclusies uit durft te trekken.

In mijn somberste momenten vrees ik dat de politici hier zich vooral bezighouden met schijnproblematiek. Doordat immer alleen over deelkwesties gezeurd wordt, doen zij ons voorkomen dat beleid maken iets vreselijks ingewikkelds is. Als het verbeteren van details al nauwelijks lukt, zo lijken zij ons te zeggen, dan is een vraag om de echte problemen aan te pakken natuurlijk onmogelijk, geachte burger.

Prettig aan Het opgeblazen bestuur is dat Klaartje Peters zich niets van al die gewichtdoenerij aantrekt. Zij heeft onder meer bekeken waarom provincies toch sommig beleid ineens ontwikkeld hebben. En uit die simpele vraag blijkt dan bijvoorbeeld dat sommige van die regionale overheden zich op het moment regelmatig groter maken dan ze zijn. Er worden allerlei projecten begonnen die niets met de traditionele taken van de provincies van doen hebben.

Voor een deel is deze drukdoenerij een reactie op een ontwikkeling uit de jaren negentig, toen even het bestaansrecht van de provincie als bestuurslaag ter discussie leek te komen. Meteen begonnen de provinciale besturen zich als brulkikkers op te blazen, om hun aanwezigheid rond te kwaken.

In dit boekje geeft Peters tal van redenen waarom het provinciaal bestuur in Nederland aanmerkelijk bescheidener kan. In elk geval zou het nuttig zijn als het geheel overheidsdiensten werden; rechtstreeks onder het bestuur van ministerie vallend. Dat politieke deel, met die Statenleden, en de Gedeputeerden, mag van haar meteen verdwijnen.

Tegelijk geeft Peters ook aan dat het in Nederland niet zo werkt. Provincies hebben nu eenmaal geschiedenis. Alleen al omdat ze bestaan, lijkt hun bestaansrecht voor eeuwig bewezen.

Maar vrijwel geen burger heeft een band met zijn provincie, en zeker niet met het bestuur daarvan. En het idee dat de Friezen dit dan nog wel hebben? Dat is een mythe volgens Peters. Protestanten zijn trouwere stemmers dan katholieken, en plattelandsbewoners zijn trouwere stemmers dan stedelingen. In een plattelandsprovincie met veel protestantse inwoners zullen de opkomstcijfers bij Statenverkiezingen dus hoger zijn dan elders. Daarmee is de relatief hoge opkomst in Friesland bij de Statenverkiezingen verklaard.

Klaartje Peters, Het opgeblazen bestuur
Een kritische kijk op de provincie
195 pagina’s
Boom, 2007

[x]opgenomen in het dossier: democratie?