Things Fall Apart ~ Chinua Achebe

Things Fall Apart is éen van de meest gelezen boeken van een Afrikaanse schrijver. De roman was in 1958 het debuut van de Nigeriaan Chinua Achebe, die er daarbij voor koos in het Engels te schrijven. Weliswaar was dit de taal van kolonisator, met alle connotaties van dien, maar daarmee werd het ook de taal om meer stammen, met een vergelijkbare geschiedenis, te kunnen bereiken dan alleen de eigen.

De roman speelt zich af aan het einde van de negentiende eeuw, en tekent onder meer de gewoonten op van de Igbo-stam. En ook hoe deze veranderen als de blanken komen; eerst als missionaris om hen een ander geloof op te dringen, en later als er bestuurders arriveren, waardoor de stam zijn eigen manier van rechtspreken verliest en ook z’n opvallend democratische beslissingsruimte.

Hoofdpersoon in het boek is een prototype stoere Igbo-strijder, met de naam Okonkwo. Een kampioenworstelaar, en een man die daardoor aanzien lijkt te genieten. Maar tegelijk is het iemand met een grote hekel aan zwakheid, en vrouwelijkheid. Zijn vader was een nietsnut, die te veel van fluitspelen en palmwijn hield, en dat heeft Okonkwo gevormd.

Achebe benutte Okonkwo’s blinde macho-kwaliteiten handig, door hem in allerlei conflicten te brengen. Daarbij komt hij door zijn agressie als vanzelf in problemen. Hij wordt zelfs voor zeven jaar uit de stam verbannen; al kan het sterfgeval dat daartoe aanleiding gaf ook een ongeluk zijn geweest. En later, als de blanke heerschappij zich aan het vestigen is, keert Okonkwo’s kracht zich al helemaal tegen hem.

Als zijn stamgenoten vervolgens niets in een oorlog tegen de Britten zien, rest Okonkwo nog maar éen conclusie.

Al dit is beschreven op een droge, bijna afstandelijke toon, waardoor het boek wel iets van een sprookje kreeg; of een ander klassiek verhaal dat al eeuwen doorverteld werd voor iemand het eens op papier zette. Deze stijl kan overigens beïnvloed zijn door het probleem dat Achebe had om over allerlei gewoontes en rituelen te moeten schrijven waar het Engels helemaal geen woorden voor klaar had liggen.

Chinua Achebe heeft me hiermee niet aangezet om me nog eens in zijn hele oeuvre te verdiepen. Maar als uitstapje, om een leemte in kennis en cultuur te vullen, was dit geen vervelend boek.

Chinua Achebe, Things Fall Apart
185 pagina’s
Heinemann 1978, oorspronkelijk 1958

[x]opgenomen in het dossier: Verdensbiblioteket