Book Against God ~ James Wood

► door: A.IJ. van den Berg

James Wood was al een toonaangevend criticus toen hij zelf een roman uitbracht. Die werd door zijn normale collega’s vriendelijk ontvangen. Maar was het ook een goed boek? En kon de roman me nog wat meer duidelijk maken van Wood’s ideeën over wat fictie brengen moet?

Ja. En nee.

The Book Against God was een veel kleinere roman dan ik na het eerste hoofdstuk dacht. Een kamerspel is het, met een bescheiden tal personages, en niet al te grote ambities.

Alice Munro had hetzelfde gegeven in hoogstens twintig bladzijden uitgewerkt.

De hoofdpersoon van de roman is al zeven jaar aan z’n dissertatie bezig in de filosofie. Ondertussen is hij daarom ook maar begonnen aan een Book Against God — dat bestaat uit citaten voor en tegen religie, en zijn commentaar daarbij. Want dat werk levert tenminste plezier op.

Tegelijk gaat alles in zijn leven mis. Hij komt zijn afspraken niet na. De faculteit waar hij zo af en toe lesgeeft, heeft zijn colleges facultatief gemaakt voor studenten, en zijn huwelijk met een getalenteerde concertpianiste dreigt te mislukken, of is eigenlijk al voorbij.

Al dat wordt terloops verteld, omdat het boek zich vooral bezighoudt met de verhouding tussen de hoofdpersoon en diens vader — die dominee is — en ook de treurnis in zijn huwelijk bespreekt, plus de verschillen tussen de echtelieden. Wat tegelijk dan weer een amusant boek oplevert, met soms aardige dialogen.

Nu ja, dat er een ontspoorde en licht geesteszieke man in beschreven wordt, gezien het gewauwel dat hij aantekende in zijn Book Against God, zal dan wel de extra laag zijn; dat wat het boek memorabel moet maken. En deze roman zal ook memorabel zijn voor wie nog niet wist dat de verteller van een boek ook weleens onbetrouwbaar is.

Maar op de schaal, ooit door Graham Greene bedacht, om boeken te onderscheiden in ‘literature’ en ‘entertainments’, staat deze roman aan de kant van het met enig vernuft geschreven vermaak. Brits vermaak. Daar moet niemand meer van willen maken. En daar is ook geheel niets verkeerds aan.