Leve de burgertrut ~ Fleur Jurgens
Ik ben inmiddels op een leeftijd dat ik oud-leerlingen heb, die carrière maken, en daarmee ook de publiciteit halen. Opvallend genoeg zijn dit altijd mannen. De vrouwen die ik lesgaf, zijn haast allemaal in de anonimiteit verdwenen. Terwijl dat toch, doorgaans, de intelligentste en meest ambitieuze studenten waren van het spul.
Toen ik dit fenomeen voor het eerst opmerkte, verbaasde het me nog. Inmiddels niet meer zo. Iedereen moet zijn of haar leven vooral naar eigen keuze inrichten. En rijk is het land dat zich nog altijd veroorloven kan zo veel geld te spenderen aan opleidingen voor mensen die daar uiteindelijk weinig mee doen.
En ik ben historicus. Dus is er volgens mij in de loop der tijd aanzienlijk meer talent verspild dat maatschappelijk nut had kunnen hebben, dan op het moment gebeurt. Al bestaat er dan in Nederland nog steeds relatief weinig sociale mobiliteit; vergeleken met bijvoorbeeld Scandinavië. De hogere opleidingen hier worden veelal gevolgd door de kinderen van hoger opgeleide ouders.
Terwijl het toch simpel is, volgens mij. Een samenleving hoort zijn kinderen alle mogelijkheden te bieden om zichzelf te ontplooien. Alle kinderen. En alle mogelijkheden. Wat ze vervolgens doen met die ontwikkelde talenten, is toch allereerst aan hen.
Vandaar ook dat de gebruikelijke discussies over vrouwenemancipatie me weinig boeien. Die zijn altijd veel te absoluut, in hun zwart/wit-tegenstellingen.
Als iemand poneert dat er te weinig vrouwen hoogleraar zijn in Nederland, is daar simpelweg tegenover te zetten dat überhaupt te weinig mensen onder de vijftig jaar in die positie aan de universiteiten werkzaam zijn. Of te weinig mensen van wie de ouders alleen lagere school hebben. Praten over evenredige sekseverdelingen alleen lijkt me onzin, als er nog zo veel meer niet deugt aan een systeem.
Of dat vrouwen op een plafond stuiten als ze carrière willen maken bij een grote organisatie? Hoeveel mensen zijn er eigenlijk voor wie het nu echt aantrekkelijk is hogerop te komen in zo’n bureaucratisch hiërarchisch ingerichte omgeving? Ik kan me persoonlijk weinig vervelenders voorstellen dan om een carrière te ambiëren in een milieu waar het er allereerst om gaat dommig dienstjaren te maken, en zo blinde loyaliteit te tonen. Van wie moeten er dan quota komen om kunstmatig meer vrouwen aan de top te krijgen bij zulke organisaties? En om wat? 99% van de Nederlandse bedrijven valt onder het MKB…
Fleur Jurgens [1972] is een huismoeder, en trots daar op. Maar ze gebruikt de tijd als de kinderen naar school zijn dan wel weer nuttig om artikelen en boeken te schrijven. Zoals dit pamflet, tegen het al te ver doordravende feminisme.
Dat Jurgens’ haar leven naar eigen inzicht heeft ingericht, lijkt me overigens normaal. En ook iets dat steeds gewoner zal worden. Dat zij zich nog zo geroepen voelde om de verdediging te zoeken over de hiertoe gemaakte keuzes, zegt daarentegen meer.
Aardig aan dit pamflet was onder meer het historische materiaal. Zo was nieuw voor mij dat vrouwen in Nederland vanouds zo vrij zouden zijn geweest om hun beslissingen te nemen. Wel deed deze opinie me denken aan de mythe, die er in Scandinavië bestaat — waar de zo ver gevorderde emancipatie verklaard wordt uit de grote zelfstandigheid die vrouwen altijd al hadden doordat hun Vikingmannen telkens weer voor tijden op rooftocht moesten.
Volgens mij kon er trouwens weleens veel meer spelen, en is het kunstmatige verschil in de maatschappelijke positie van mannen en vrouwen op zijn minst mede vanuit de religies opgelegd. Daarnaast stierven vrouwen voorheen nogal snel, toen er nog geen fatsoenlijke kraamzorg bestond. Maar, enfin.
Minder overtuigend is Jurgens’ betoog in het slotdeel, als pas goed blijkt waarom zij zich met trots een burgertrut noemt. Omdat het gezin bij haar de hoeksteen van de samenleving is — als kinderen niet in alle rust thuis normen en waarden krijgen bijgebracht door de liefhebbende ouders, dan lijdt de hele maatschappij daaronder. En ja, ik gebruik hier bewust dezelfde woorden als uit de christendemocratische propaganda van deze eeuw.
En dan is het niet omdat Fleur Jurgens geen gelijk zou hebben, dat de boodschap van deze goed opgeleide vrouw uit de hogere middenklasse me zo onverschillig laat. Ik moest alleen lachen om haar simplisme. Trapt zij, ook in haar versie van het feminisme, toch in de eeuwige valkuil van deze leer; waarin de vrouwen uit slechts éen duidelijk te onderscheiden maatschappelijke klasse telkens hun positie en keuzes heilig verklaren, en dus aan elke vrouw willen opleggen.
Makkelijke oplossingen bestaan alleen op papier, of in het hoofd van de dogmaticus.
Fleur Jurgens, Leve de burgertrut
127 pagina’s
J.M. Meulenhoff, 2007
[x]opgenomen in het dossier: emancipatie
© Boeklog 2005-2019. Alle rechten voorbehouden
2 commentaren
boeklog.info op 14 februari 2010 @ 13:42:31
Verbazingwekkend blijft dat er in elke tijd blijkbaar maar een paar sjablonen bestaan voor wat ‘normaal‘ is. En dat al het andere zo veel onzekerheid oproept.
RSS feeds
mies op 14 februari 2010 @ 12:47:20
Dat laatste fenomeen, een keuze heilig verklaren, doorgaans je eigen keuze, en dat vervolgens als model aan iedereen willen opleggen, is me via mijn vrouw duidelijk geworden. Ze bezondigt daar zelf niet aan, maar wordt voortdurend op subtiele wijze onder vuur genomen door vriendinnen die hun keuze willen evangeliseren. De paradox is dat het evangeliseren het gevolg is van het feit dat ook die vriendinnen zich onzeker en bekritiseerd voelen en dus hun eigen keuze voortdurend denken te moeten verantwoorden. Hetgeen dan weer kritiek impliceert op lotgenoten die andere keuzes maken en zich ook weer denken te moeten verdedigen. Een fijne vicieuze cirkel.