Untold History of the Potato ~ John Reader
En weer is het raak. Een geschiedenisboek zoomt in op slechts éen aspect uit het recente verleden — in dit geval de komst van de aardappelplant naar Europa — en de geschiedenis ziet er plots net weer wat anders uit.
Zonder aardappel waren de Duitsers nooit zo goed gevoed geraakt, dat de eigen landsdelen te klein voor hun werden.
Zonder aardappel had de stelselmatige uitbuiting van de Ieren door de Engelsen niet zo lang kunnen voortduren. Toen de bevolking eenmaal, uit nood, was overgegaan op de pieper als enige voedsel, werden ze veel gezonder — zij het niet zo gezond dat er al opstand uitbrak. Dus was het een klap dat de aardappelziekte in de jaren 1845-1849 vrijwel alle oogsten liet mislukken; waardoor velen emigreerden, of stierven.
De aardappel moet ook mee als basisvoedsel op de ruimtereis naar Mars, geteeld in plantenbakjes, omdat weinig voedsel zo veel te bieden heeft.
Tegelijk is er geen gewas waar zo veel bestrijdingsmiddelen voor moeten worden ingezet, om de plant gezond te houden. Alleen de productie van pesticiden voor de aardappel is al een miljardenindustrie.
Enfin. Toch was The Untold Story of the Potato niet het perfecte boek dat er over de aardappel geschreven had kunnen worden. Voor een deel komt dit doordat John Reader de inhoud in enkele heel verschillende hoofdstukken presenteert; het boek wisselt nogal eens van toon. En anderszins lijkt het of Reader soms niet meer doet dan het samenvatten van andermans boeken.
Die historicus William H. McNeill heeft de aardappel ooit een bepalende factor genoemd in de Europese geschiedenis, die toen nog de wereldgeschiedenis bepaalde.
Reader leunt opzichtig op die stelling. Dus is hij kritiekloos over McNeill’s verband tussen de Kartoffel en de Duitse drang tot levensruimte.
Eigen inbreng van de auteur kwam vooral door rond te kijken. Hij was in Zuid-Amerika, om te zien hoe de aardappel daar in het wild groeit. Hij woonde lang genoeg op het platteland aan de Westkust van Ierland, onder de Ieren, om daar niet ook iets te hebben meegekregen hoe hun voorvaderen geleefd moeten hebben. Nog steeds is de aardappel er basisvoedsel.
Aardig vond ik ook het onderzoek van Reader naar de oudste vindplaats van de aardappel, in Europa. En dan stuit hij toch al op teelt in de zestiende eeuw, op de Canarische eilanden.
Tegelijk eten mensen het liefst wat ze als kind hebben leren eten. Dat de aardappel volksvoedsel kon worden, gebeurde zeker niet uit vrije wil.
RSS feeds