Going Dutch ~ Lisa Jardine
Nederlanders hebben Londen ooit bezet gehouden. In 1688 was dat. Het jaar van de ‘Glorious Revolution’, die evenwel niet glorieus was, en ook geen omwenteling bracht. De protestantse stadhouder Willem nam de Engelse kroon over van de katholiek Jacobus II. En om dit te kunnen doen, stak hij de Noordzee over met een invasievloot en tienduizenden mannen.
In de Britse geschiedschrijving is dat moment altijd verdonkeremaand. Het paste waarschijnlijk slecht in het beeld van het glorierijke vaderland dat iemand van buiten orde kwam brengen.
Geschiedenis is zo vaak de willoze dienstknecht die slechts helpt om kindjes tot brave belastingbetalertjes op te leiden; trots op hun land.
Maar ook in de Vaderlandsche geschiedenis komt het vertrek van Willem er wat stiefmoederlijk vanaf. Misschien omdat hij Engeland tot een nog grotere handelsconcurrent maakte dan het al was. En op de zo glorierijke zeventiende eeuw, die zelfs een Gouden Eeuw was hier, volgde betrekkelijk snel stilstand en daarmee achteruitgang.
Lisa Jardine bracht met Going Dutch een rijk geïllustreerd boek uit, met toch wat opvallende accenten.
Zo gaat het veel meer over de familie Huygens, en hun adviezen, dan over de heren die zij dienden.
Er vonden fundamentele veranderingen in Engeland plaats eind zeventiende eeuw, zoals de instelling van de Bank of England, en andere hervormingen van het financiële stelsel, zoals de invoering van het aandeelhouderkapitalisme — allemaal rechtstreeks gekopieerd werden van Nederlandse voorbeelden. Alleen gaat het boek veel meer over de periode daarvoor.
Want, hoe aardig ook om te lezen, de voorbeelden die Jardine uitwerkte van de Nederlandse invloed op Engeland, leken me soms wat toevallig. Zo niet willekeurig.
Was de invloed van de Nederlandse liefde voor de tuin, en de gewassen daarin, nu werkelijk zo veel meer bepalend op Engeland dan wat er daar veranderde in de economie?
Goed, Jardine debunkt terloops wel die mythe over de Tulpenmanie. Omdat tulpenbollen de hele zeventiende eeuw duur bleven, deed een bubble of wat met overdreven prijzen er uiteindelijk heel weinig toe.
Maar het is vreemd om aan het eind van een boek te moeten concluderen dat een aantal onderwerpen meer aandacht kreeg dan mij interesseerde — zoals die geniale Huygens-familie, zoals die tuinen — terwijl ik toch ook met nogal wat vragen blijf zitten.
Bijvoorbeeld, wat betekende het nu echt dat de Engeland en Holland zo goed waren na 1688 in de eigen regio, terwijl de landen ver daarbuiten zulke felle concurrenten waren om de kolonieën?
RSS feeds