Eeuwig leven ~ Hans Maarten van den Brink & Michaël Zeeman
Drie brieven slechts schreef Michaël Zeeman voor dit boekproject in 2009. Toen ging hij naar het ziekenhuis. Werd duidelijk dat er iets goed mis was. En daarop kwam het einde nog overwacht snel; zelfs al was dat dan zelfgekozen.
Drie brieven schreef Michaél Zeeman die me bijna deden geloven dat met hem een groot auteur is heengegaan. Alleen had ik al een bloemlezing met het beste van de man gelezen; en waren de stukken daarin me te zelden meegevallen.
Wat een uitgave als Eeuwig leven duidelijk maakt, is dat Michaël Zeeman zich tot een publiek moest richten dat hij kende. Een ontvanger die hij niet hoefde te imponeren, of te overtuigen, maar waarbij het wederzijdse vermaak voorop stond.
In krantenstukken kan dat niet, terwijl hij weinig anders schreef dan krantenstukken.
Van den Brink en Zeeman hadden al eens eerder een publieke briefwisseling gevoerd. Dat deden zij in de Volkskrant, mede om Van den Brink een zakcentje te bieden, omdat hij in scheiding lag; zoals uit dit boek blijkt.
Maar, de ruimte in de Volkskrant was te vaak te krap gebleken. Dus werd dit boekproject begonnen. Dat dus al strandde voor het op gang was gekomen. De heren hadden nog net wat kunnen mopperen op het culturele en politieke onbenul in Nederland, en beschaafd wat kunnen roddelen. En toen was het alweer over.
Daarop zette Hans Maarten van den Brink nog een half boek in zijn eentje door — gebruik makend van die eerdere briefwisseling uit de Volkskrant — en vormde hij dit brievenboek om tot een hommage aan zijn overleden vriend.
Dat heeft ook zo z’n nut, maar levert teksten op die uiterst makkelijk te vergeten zijn.
Nee, Eeuwig leven is bijvoorbeeld alleen al de moeite waard om wat Michaël Zeeman bijvoorbeeld over Martin Bril schrijft. Die slechts een jaar jonger was als hij, maar toch een leerling van Zeeman was geweest. Als student filosofie in Groningen kreeg Bril een werkgroep les van student-assistent Michaël Zeeman. Beiden maakten hun studie overigens nooit af.
Het gaat er dan om hoe Zeeman schrijft over de dood van Bril, die het publiek al maanden van tevoren openhartig kon mee beleven in de krant. Terwijl Martin Bril bij een persoonlijke ontmoeting juist altijd ontweek om te vertellen hoe het met zijn gezondheid was.
Vervolgens zweeg Zeeman in dit boek over zijn kwaal, om dan zelf dood te gaan.
Ook prettig is dat hij soms zo scherp de status quo in Nederland veroordeelde.
Ik ben het volstrekt met je eens dat het polemiseren daarmee geen enkele zin heeft en bovendien altijd iets dorps met zich meebrengt. Maar betekent dat, dat je kritiek net eens meer mag denken of haar juist niet meer mag verwoorden in een brief aan vrienden, juist waar die kritiek ontstaan is ten gevolge van vergelijking? […] Hoe ingetogen moet men het hoofd buigen voor de kakelende klasse, de tierende gelijkhebbers? [42-43]
RSS feeds