Republyk ~ Hans van der Heijde
Grootste voordeel van de roman is dat de maker betrekkelijk eenvoudig even de hele wereld kan veranderen. Gewoon, om eens te kijken hoe de boel er dan precies bijligt.
En de waarde van De Republyk van Hans van der Heijde zit ook precies daar. De auteur nam een idee dat bij een verdwaalde enkeling leeft — zij het ook dan meer als droom dan daad — en liet dit gebeuren.
Op goede dag wordt in het boek ineens de Vrije Friese Republiek uitgeroepen, tijdens de onrust die volgde op rellen tussen voetbalsupporters. En opvallend genoeg kan een groot deel van inwoners van de afgescheiden provincie daar zich heel wel in vinden.
Treden er alleen wel een paar problemen op. Wie kan of mag zich bijvoorbeeld Fries noemen?
Ook ik signaleerde elders al eens dat het niet helpt om te zeggen: iedereen die twee goed-Friese ouders heeft. Want dat verplaatst het probleem slechts terug in de tijd.
Plus, dan zijn er nog praktische bezwaren. Want, hoe betaalt de nieuwbakken republiek zijn ambtenaren, en alle uitkeringsgerechtigden?
Belangrijkste personage in de roman is dan ook nog iemand die naar de wortels van de democratie terug gaat, om de problemen van bestuur en representatie te onderzoeken.
En dan zit al dit in het boek, en is dat goed, alleen moest er vervolgens nog een heleboel meer bij. Zoals satire, veelal bestaande uit matige woordgrappen op de namen van instanties en personen uit het Friesland van de eenentwintigste eeuw. Zoals een verteller, die zelfs onder de meest erbarmelijke omstandigheden geen tel op een mens leek.
Ik vond De Republyk helaas een tergend langdradige roman, omdat te veel scènes die er niet toe deden, toch zijn uitgeschreven. Daar, waar een verwijzend zinnetje of twee zo veel beter had gewerkt. Dus werd mijn verbeelding geen moment geprikkeld.
Bovendien heeft het einde ook te veel het gehalte van het cliché: en toen bleek het allemaal maar een vervelende droom te zijn geweest. Ook dat kan echt niet meer.
RSS feeds