Brood van de armen ~ Willem H. Oliemans
Zelden las ik een boek waarin zo veel harde en curieuze feiten zo oninteressant gepresenteerd werden. Het vele onderzoekswerk naar de geschiedenis van de aardappel, dat weleens een levenswerk kan zijn geweest, kwam geheel niet tot zijn recht. De auteur was wel iets hoogs in de aardappelwereld, maar geen historicus; laat staan een begenadigd verteller.
Belangrijkste these in Het brood van de armen luidt dat de aardappel een nogal protestants gewas is. Immers, de invoering van de groente in Europa viel zo’n beetje samen met de felste strijd van de Katholieke kerk tegen andersdenkende gelovigen.
Nu is het niet zo dat als twee verschijnselen gelijktijdig optreden, het ene de oorzaak van de andere hoeft te zijn. Correlatie staat niet gelijk aan causatie. Maar voor Oliemans’ theorie spreekt dat degenen die in de zestiende en zeventiende eeuw naar elders emigreerden, om niet vervolgd te worden om hun geloof, daarbij niet zelden ook de aardappel meenamen. Er waren nogal wat groentetelers onder ketters.
Voordien waren het dan weer de kloosters geweest die gewassen verspreiden.
En misschien was het nog niets eens de schrijfstijl van de auteur waardoor ik me vaak wat verveelde. Al zaagt Oliemans met regelmaat van dik hout planken, en gebruikt hij telkens van zulke versleten clichés.
Het brood van de armen is een puur ouderwetse, evenementiële geschiedenis. Jaartallen zijn belangrijk, en de vraag wie waarvoor misschien verantwoordelijk zijn geweest. Toen kwam de aardappel op de Friese klei, toen in Zeeuws-Vlaanderen.
Wat er met die aardappel gebeurde, doet er niet toe. Hoe die gegeten werd, ik las daar niets over. Dus bleef in zekere zin onbegrijpelijk wat al die mensen dan in het gewas zagen. Waarom vermelding van de aardappel in oude geschriften voor die mensen van belang was geweest.
RSS feeds