My Uncle Oswald ~ Roald Dahl

► door: A.IJ. van den Berg

Voor de korte verhalen van Roald Dahl in mijn leven kwamen was er zijn Ome Oswald al. Perfect voorbeeld van wat het betekent als de oppervlakkige actualiteit in boekenland veel invloed krijgt. Dahl had eindelijk weer eens een boek geschreven voor volwassenen. Daar was daarom absurd veel belangstelling voor. En ik was hoogstens twaalf, dertien. En daarmee weerloos. Ik dacht iets belangrijks mee te maken.

Dat was niet zo.

Omdat ik Ome Oswald leerde kennen via voorpublicaties — in vertaling — heb ik altijd gedacht dat My Uncle Oswald een boek met verhalen was. Het bleek een roman te zijn.

Maar die voorpublicaties had ik niet onthouden, als ze niet op een merkwaardige manier spannend waren geweest. Voor een twaalfjarige dan. Omdat Dahl er op een wel heel afstandelijke en droge manier sex in beschreef — als doel telkens, niet als middel.

Zo veel jaren later bleek de roman ook werkelijk alleen geschikt te zijn voor onervaren jonge lezers met pesterig opspelende hormonen. Het belangrijkste personage blijkt een heel vervelende snob te zijn, het verhaal over hoe hij rijk werd pakte al gauw vreselijk voorspelbaar uit. De verhaallijn die de meeste aandacht kreeg deed er zelfs uiteindelijk niet toe. En Dahl’s behandeling van de vrouwelijke personages is zelfs voor zijn doen onbehoorlijk misogyn.

Alhoewel. Er komt werkelijk geen enkel mens goed af in het boek. Op Albert Einstein na misschien, en nog een genie hier of daar.

Het geviel in dier dagen van voor de Viagra dat mannelijke schrijvers nog lustig kunnen fantaseren over wondermiddelen die recht zouden zetten wat van nature slechts de kop nog hangen laat.

Dahl bedacht zo’n wondermiddel voor dit boek. Bovendien wordt daarbij iedereen die dat nogal krachtige middel inneemt meteen van alle verstand beroofd, en wil deze alleen nog van dattum.

Die blinde neukdrift is dan weer fundamenteel voor een snel-rijk-idee. Waarop een wat makkelijke poppenkast volgt met vele bekende namen uit de jaren twintig, die allemaal hun sperma dienen te offreren voor het goede doel.

Halverwege wist ik het wel met dit boek. Werd de bedrieger toch ook nog zelf bedrogen. Maar dat bracht de verlossing niet.