Rechter beslist ~ Herman Rottier

Het dossiertje Recht & krom op boeklog is wat eenzijdig. Kritiek op het systeem overheerst. Waarbij die kritiek zich ook nog voornamelijk richt op problemen in het strafrecht. Alsof er niet ook nog bestuursrecht bestaat, of burgerlijk recht.

Dus las ik als tegenwicht De rechter beslist van Herman Rottier. Die op het moment van schrijven bestuursrechter was te Almelo. En in deze bundel een staalkaart biedt aan zaken waarover hij diende te oordelen — die dan steeds gaan over een conflict tussen burger en overheid.

Dat oordeel staat dan altijd in een volgend hoofdstukje, zodat de lezer ook even de mentale ruimte heeft gekregen om een eigen inzicht te vormen over de zaak. Bovendien blijkt daaruit dat een oordeel in beroep weleens herzien is — dat juristen op basis van dezelfde gegevens tot een ander oordeel kunnen komen.

Het recht is dan ook bedacht door mensen.

En over dit inzichtelijke boek heb ik verder geen klagen. Alleen besefte ik eens te meer nooit een goed dossier Recht & krom te krijgen op deze website. Omdat er een derde partij is in de Rechtstaat, die daaraan niet altijd evenveel gelegen laat liggen. En die heet de Wetgevende macht, volgens Montesquieu’s Trias politica.

Hoor en wederhoor volgens de klassieke regels lukt daarom hier niet. De vele vraagtekens die ik heb bij een groot aantal nieuwe wetten — onder meer omdat die menig fundamenteel rechtsbeginsel schenden — zullen nooit worden beantwoord. Omdat politici in hun memoires nooit zullen schrijven over hoe een bepaalde wet tot stand kwam. Bovendien bestaat er in Nederland niet eens een register van de lobbyisten die dagelijks mooie verhalen komen vertellen in Den Haag. Of dat lobby-register zou uit de ledenlijst van Eerste Kamer moeten bestaan, die vrijwel altijd minstens meerdere heren dienen.

Maar, op basis van een Europese richtlijnen ging de Nederlandse overheid ineens jarenlang alle verkeersdata bewaren die u en ik genereren door te bellen of internet te gebruiken. In Duitsland oordeelde het Constitutionele hof, dat daar wel bestaat, dat diezelfde EU-regels tegen de Grondwet ingaan. Omdat de overheid geen gegevens heeft vast te leggen over onschuldige burgers, die van niets worden verdacht.

Dus net als ik opmerkte over de onvrede over mijn werk ooit als rechtbankverslaggever: in De rechter beslist komen zaken aan de orde die keurig binnen het systeem passen. Waarvan de kern telkens is terug te brengen tot de vraag: is hier iemand in de fout gegaan of niet? Moet voorkomen worden dat iemand de fout zal ingaan?

Heeft de Vietnamese loempia-verkoopster recht op kinderbijslag voor een kind dat zij geadopteerd heeft in Vietnam, volgens de nationale regels daar? Moet een zwak begaafde jongen tegen diens zin in een gesloten inrichting worden opgesloten? Of opvallend vaak: is de ontvangen uitkering onterecht verstrekt, en dient deze te worden terugbetaald?

Ik merk alleen te willen nadenken over grotere zaken. Over het cynisme van alle multinationals, die Nederland gebruiken als Belasting-vrijhaven, en alle professionals hier die deze legale diefstal mogelijk maken. Over strafrechtadvocaten als een Bram Moszkowicz, die zijn intelligentie berekenend aanwendde om aan te tonen dat het systeem machteloos staat tegenover de georganiseerde misdaad.

De wet is in praktijk niet voor iedereen gelijk.

En, zoals gezegd, bij elke nieuwe wet blijft er de vraag waarom die er moest komen, en hoe de wetstekst tot stand is gekomen.

Herman Rottier, De rechter beslist
143 pagina’s
Wereldbibliotheek, 2001

[x]opgenomen in het dossier: recht & krom