Future Matters ~ Barbara Adams & Chris Groves

► door: A.IJ. van den Berg

Ook de toekomst is te bestuderen. Terwijl die nog plaatsvinden moet. Waarbij dan opvalt dat de toekomst evenzeer door wetenschappers wordt beschouwd als door handelsvolk, om niet te zeggen charlatans en andere luchtfietsers; die zich dan gauw eens trendwatcher noemen.

Er waren verschillende redenen om me eens te verdiepen in de wetenschapsfilosofische vraag wat er eigenlijk over de toekomst te zeggen is. Zo verwijt ik standaard aan politici dat die zich alleen richten op korte-termijn successen. Maar kan die beroepsgroep wel beter? Is mijn grief wel terecht?

En dan was er Matt Ridley’s boek, met diens verwijt dat we veel optimistischer naar de toekomst moeten kijken dan normaal is in onze samenleving. Hem wordt er te veel en te vaak angst gezaaid over wat er komen gaat.

Future Matters van de Britse wetenschappers Barbara Adams en Chris Groves bleek evenwel zo ongeveer het meest foute boek dat ik had kunnen kiezen over futurologie. De auteurs bleken zich namelijk uit te drukken in een merkwaardig pompeus en omslachtig Engels acadamees.

Daaraan had ik al meteen kunnen zien dat de schrijvers de verkeerde denkers bewonderen — zij zijn in Heidegger, en ik ben dat niet. De man was dan ook een Nazi. En verbazingwekkend blijft dat zijn orakeltaal mensen betoveren blijft; dat zelfs sociologen zoals de auteurs vatbaar zijn voor dergelijke vaagtaal; terwijl die beroepsgroep nu juist zo veel goed formulerende voorbeelden kent.

Elders zijn mijn bezwaren tegen Heidegger’s manier van schrijven overigens inhoudelijker geformuleerd.

Dieptepunt van dit boek is ook het moment dat de auteurs zich beklagen dat het Engels de subtiliteiten mist om zich precies zo als de meester uit te kunnen drukken. Alsof een helder inzicht of idee ooit geformuleerd kán worden in diffuse taal.

The difficulty is that in the English language the concept of process lacks some of the power of both the Latin and the German characterization respectively, which stress the active, creative and transformative character of the process domain, thus emphasizes its futurity. This deficit in the English concept of process makes it that much harder to grasp the reality of futurity with reference to invisible and latent processes which may not materialise as symptoms for a very long time. […] [174]

Dat ik dit boek uit las, kwam omdat het ondanks alle bezwaren aanvankelijk wel een aardige historische component had. De auteurs keken ook hoe de mensheid zich vroeger over de toekomst heeft uitgesproken. En die passages maakten dan weer duidelijk dat sjamanen, priesters, en ander dubieus religieus volk altijd macht konden krijgen over anderen door te suggeren dat zij meer inzicht hadden in al wat komen zou.

Doe net of je weet wat er straks komt, en doe dit met overtuiging, en velen zullen je fantasietjes voor waar aannemen. Al helemaal als je daarbij hun angsten een beetje handig bespeelt, en tegelijk toch ook wat biedt om deze angsten te bezweren.

Helpt het ook om bij dit al een beetje duister te blijven, zodat men je niet helemaal direct begrijpen kan.

Het is kortom alsof de auteurs in deze historische passages een zelfportretje gaven.

Punt bleef alleen dat ik de zinnige uitspraken in deze uitgave telkens moest loswrikken uit de pompeuze taal waarin die geformuleerd waren. Waarbij ook bleek dat de auteurs telkens nogal wat gemeenplaatsen bieden, bij nadere bestudering, en daarmee blijkbaar konden wegkomen deze schijnbaar onherkenbaar verpakken in orakeltaal.

Barbara Adams & Chris Groves, Future Matters
Action, Knowledge, Ethics

218 pagina’s
Brill, 2007

[x]


© Boeklog 2005-2019. Alle rechten voorbehouden

2 commentaren

Jan Mariën  op 1 januari 2014 @ 16:41:51

Isaiah Berlin schreef eens in een brief:”I know what it is to read a book where ideas appear like huge buses in a London fog […].”
Ik wens je veel leesplezier in 2014.
Jan

boeklog.info  op 1 januari 2014 @ 19:01:37

Dank voor de wens. U ingelijks.

Vorig jaar vond ik negentien boeken het aanbevelen waard. Dat is gemiddeld elke tweeënhalve week éen. Een besef dat rustig maakt.