Writing on the Wall ~ Tom Standage
Eén van de grootste misverstanden over de digitale ontwikkelingen van het moment is dat deze álles zouden veranderen. Wat komen kan omdat nogal wat mensen zich bedreigd voelen door informatie- en communicatietechnologie (ICT). Een angst die doorgaans voortkomt door een gebrek aan exacte kennis, en een ontbrekend historisch besef.
Maar staat hun werk niet onder druk om op den duur overgenomen te worden door robots?
En hoe kan de democratie in hemelsnaam blijven werken, als we nergens nog een gemeenschappelijke beleving bij lijken te hebben?
Bij alles dat nieuw lijkt, loont het doorgaans om beter te kijken wat er werkelijk anders is aan wat als nieuws gepresenteerd wordt. Zoals Tom Standage doet, in zijn boek Writing on the Wall.
Belangrijkste these in deze populairwetenschappelijke geschiedenis van de communicatie is dat niet de sociale media van het moment anders zijn. Nee, de massamedia, die inmiddels lang zo’n groot publiek niet meer bereiken als enkele decennia terug, waren even een merkwaardige uitzondering in de informatievoorziening. Want media zijn altijd allereerst sociale media geweest. Kennis en informatie werd altijd allereerst onderling uitgewisseld. Wat ooit simpelweg kwam omdat er geen industriële methoden waren om teksten te drukken en te verspreiden.
Writing on the Wall is grotendeels gewoon een westers georiënteerd boek over mediageschiedenis, zoals ik er wel meer in de kast heb staan. Ook Standage begint bij de Romeinen, en hun muurkranten. Ook hij signaleert dat het schrift in Europa vervolgens enkel in tel bleef in de kloosters en kerken. En ook hij komt er niet onderuit om Gutenberg te noemen, de koffiehuizen later, en de uitvinding van de rotatiedrukpers op stoomkracht, of de telegraaf.
Deze uitgave is daarom om twee redenen interessant — waarvan ik de belangrijkste al noemde. Standage keert de geschiedenis voor deze gelegenheid om, en laat de massamedia niet het vanzelfsprekende einde zijn van alle ontwikkelingen; nee, die zijn enkel even een aberratie geweest van op zijn hoogst enkele eeuwen.
En dit boek dwong me om na te denken over wat dit boeklog precies is. Want Standage trekt in zijn werk steeds de wat makkelijke vergelijking tussen webloggers nu en de pamflettisten van vroeger. Al wijst hij er ook op dat lieden die weleens nadachten er al millennia de gewoonte op na houden om aantekening te maken van andermans wijze woorden, of opmerkelijke gezegden.
Ik meen dan toch dat het toeval is dat boeklog de vorm heeft die het nu kent. Want de database bestaat al langer dan het wereldwijde web. Ik had ook best tekstjes als deze in een database thuis kunnen droppen, om dan precies dat beetje extra te krijgen dat boeklog nu biedt. Alle logjes over éen auteur onder elkaar. Dossiers uitgesplitst op onderwerp. Overzichten van alle opgenomen auteurs, of alle besproken titels.
Alleen had ik zo’n database op een eigen computer ergens, los van internet, helemaal zelf moeten ontwikkelen. Terwijl ik voor boeklog telkens gretig heb kunnen profiteren van andermans code en vondsten daarbij.
Ofwel, sociale media kunnen tegenwoordig ook gebaseerd zijn op in gemeenschap ontwikkelde technieken; zonder dat daarbij een winstoogmerk speelde — en dat aspect heeft Tom Standage in zijn boek toch opvallend gemist. Bij hem gaat het toch weer vooral over de zo zichtbare grote bedrijven online.
RSS feeds