Ridder van de Engelse drop ~ Willem Jan Otten
Verbluffend eigenlijk, hoe simpel het is om vooroordelen op te kweken tegenover iets of iemand. Niets wist ik namelijk over Willem Jan Otten, tot het lezen van deze bloemlezing uit eigen werk. Niets, op wat krantenwijsheden na dan. Zoals dat hij dit jaar de P.C. Hooftprijs kreeg voor essayistiek.
Alleen was me wel weer bijgebleven dat lang terug een medestudent ooit een boek van Otten moest lezen — De wijde blik, verdomd ik weet zelfs de titel nog — en deze daar zo verveeld mee was, dat hij daarmee ook voor mij een banvloek uitsprak over dat oeuvre.
Speelde er verder nog het gegeven dat Otten en diens vrouw ooit luidop kond deden van hun terugkeer naar het geloof.
En geloof is voor mij toch allereerst iets tussen een man, of vrouw, en hun God alleen. Daarover lezen, interesseert me niet. Want wie over zulke zaken schrijft, ontkomt er simpelweg niet aan om propaganda te bedrijven voor de religie die toevallig is uitverkoren.
Alleen al dat er 25.000 georganiseerde religies zijn wereldwijd, toont voor mij de waanzin aan van het concept — omdat nu eenmaal alle claim leggen het ware geloof te zijn.
Had ik me dus door twee makkelijk gevormde vooroordelen mijnerzijds weg laten houden van een schrijver die bij nadere kennismaking wel degelijk de moeite waard bleek.
Een ridder van de Engelse drop biedt autobiografisch gekleurde stukken — een dagboekfragment zelfs — naast essays over schrijvers, beeldende kunst, en film. Deze bloemlezing werkt zonder meer als kennismaking met een groter oeuvre.
Interessantst was voor mij de lezing ‘De beweging het personage in’, die over vertellen gaat. Om Otten’s credo daarin onder meer:
Wat ik u te bieden heb is niet een theorie, niet een interpretatie van mijn of andermans werk, geen literatuuronderzoek, geen esthetische filosofie. Ik ben een schrijver, dat wil zeggen: ik ben een werkwijze. Thomas Mann heeft gezegd dat het verschil tussen een schrijver en de meeste andere mensen is dat een schrijver weet hoe moeilijk schrijven is. Iedere schrijver heeft het op zijn speciale wijze moeilijk met schrijven. Dat is wat ik met u wil delen de komende weken: mijn manier om schrijven moeilijk te vinden. [40]
Deze alinea zou een samenvatting kunnen zijn van de hele bloemlezing.
Vervolgens werkte Otten in zijn lezing uit dat ieder verhaal, ook in zijn romans, de nieuwe vertolking was van een al bestaand verhaal — alleen is het de kunst nu net dat de lezer dit niet meteen doorheeft. Maar al te veel verschillende verhalen zijn er nu eenmaal niet.
Dus trof mij vooral het tastende, aarzelende, en zoekende, van deze auteur — eigenschappen die een beetje boeiende essayist hoort te hebben. En tegelijk kenmerken die zich, voor mij, slecht verhouden tot bijvoorbeeld religie. Waardoor ik dus lang heb gemeend dat Otten niet interessant zou kunnen zijn.
Wetenschappers ruilen hun waarheid zo in voor een betere, magische denkers menen dat er éen waarheid kan bestaan.
En op dit boeklog, waar een centraal thema inmiddels is dat al mijn oordelen momentopnamen zijn, en dus gauw eens uit tijdelijke opinies bestaan, biedt het lezen van wetenschappelijke boeken mij toch de grootste verbazingen.
RSS feeds