Brieven uit Genua ~ Ilja Leonard Pfeijffer
Lezers zijn nogal wat wendbaarder dan schrijvers. Wat voor mij verklaart waarom ik menig auteur niet meer hoef te lezen na een keer of wat kennis te hebben genomen van hun werk. Van der Heijden moest vooral die dodelijk obese boeken blijven schrijven, en ik heb er al evenmin iets tegen dat Grunberg zijn benepen wereldbeeld blijft uitserveren in voorspelbare romans: zo lang ik die uitgaven niet meer hoef te lezen allemaal.
Dat werk brengt me domweg niets. Kan de hele wereld beweren dat ik iets missen zou, dat is niet zo.
Zijn er alleen ook auteurs over mijn oordeel weleens wisselt. Omdat een boek van hen mij nog wel prettig kan verrassen.
Ilja Leonard Pfeijffer is zo’n auteur. Al lag tot aan de roman La Superba mijn oordeel overigens wel vast. Die was tot dan een te vermijden snoever. Onecht. En beoordeeld naar de columns die hij in de couranten publiceerde al helemaal niet iemand met bijzondere eigen waarnemingen of gedachten.
Alleen werden zelfs zijn columns meer dan veel te voorspelbaar maakwerk op stukloon toen hij zijn Italiaanse ervaringen met het vluchtelingenprobleem begon te verwerken.
Nam het recente serietje TV-programma’s bij de VPRO over dit onderwerp me zelfs voor hem in. Met zijn hoofd zo duidelijk vermagerd sinds Pfeijffer van de drank af is. En met zijn onhandigheid ook om wel telkens in beeld te gaan staan, terwijl het toch net die ander was, waar hij mee praatte, die het woord dan had.
Vanzelfsprekend zou dat dan allemaal niet mogen meewegen. Tekst is in eerste instantie altijd enkel tekst. En ook monsters kunnen goede zinnen schrijven. Alleen betrek ik er toch mijn oordeel over de auteur bij als persoon, als er in zijn of haar boek iets gebeurt dat mij tegenstaat.
En bij Pfeijffer moest dat nu weer. Want na de positieve leeservaringen die La Superba brachten, en De filosofie van de heuvel, was het in Brieven uit Genua opnieuw niet goed. Daar zat op plaatsen weer een vervelend nare ronk in. De auteur heeft het dan goed getroffen met zichzelf; wat hij niet verhelen kan; ondanks dat dit boek ook een autobiografie is waarin mislukkingen beschreven worden. De man dronk namelijk nog, tot bijna op het laatst van dit levensverhaal, en dat zorgde weleens mede voor pijnlijke gezondheidsproblemen; zoals een hardnekkige fistel.
Aan het boek valt direct de keuze van de auteur al op om zijn autobiografie in zogenaamde brieven te willen doen. Omdat voor een brief normaal geldt dat die gericht wordt aan éen enkel iemand; wie vervolgens een heleboel zaken niet uitgelegd hoeft te krijgen — als er tenminste een band is tussen zender en ontvanger — terwijl van de Brieven uit Genua waarschijnlijk nu net gehoopt wordt dat velen die gaan lezen, wie juist bij alles uitleg nodig hebben.
Hebben brieven voor een boek als dit natuurlijk wel als enorme voordeel dat er geen vormeisen voor bestaan.
En dan is zelfs te billijken dat Ilja Leonard Pfeijffer het merendeel van zijn woorden richt tot Gelya Bogatishcheva — de vrouw met wie hij vanuit Leiden naar Genua fietste, en die nu weer uit zijn leven vandaan gevlinderd is. Van haar mag misschien verwacht worden dat ze weten wil hoe het verder ging.
Maar het verhaal over je jeugd doen in brieven aan je moeder? Rot toch op auteur. Die vrouw was er voor het grootste deel van de tijd bij, en bewuster dan u. De mijne vertelt me tenminste telkens nog over wat ik vroeger allemaal gedaan heb en ondertussen allang vergeten ben.
Of het verhaal van de studententijd en latere promotie vertellen in brieven aan je jongere ik? Met als viezige lading daarbij, dat, wat er ook gebeuren mag, je er in elk geval vaak genoeg iemand bij te neuken krijgt?
Was dit boek veel te dik, ook nog, mede omdat er een staand slot in moest. Pfeijffer verliefde zich in Genua in meer dan de stad alleen.
En ondertussen bleef ik als lezer op mijn honger zitten, op zijn Vlaams gezegd. Want de kwaliteit van het gebodene varieerde me te veel. Pfeijffer schmiert me te gauw; er schijnbaar op vertrouwend dat het domme lezerspubliek toch wel onder de indruk raakt van een goed geschreven zin of drie. Maar boeken bestaan toch echt uit meer dan taal alleen.
Tegelijk geldt dus ook dat ik vermoed dat deze schrijver beter kan; en daarom blijf hopen nog eens een boek van hem te lezen waaraan dan niet zo kleeft dat er even flux iets in elkaar gezet worden moest voor de centen..
Ilja Leonard Pfeijffer, Brieven uit Genua
752 pagina’s
De Arbeiderspers, 2016
privé-domein nr. 282
[x]opgenomen in het dossier: privé-domein
RSS feeds
liz op 18 februari 2017 @ 17:07:59
leuk en bedankt. ik vond het tv-serietje interessant maar vond zijn schrijfsels nooit zo boeiend. maar nu ga ik in ieder geval La Superba en De filosofie van de heuvel lezen