‘Ik wantrouw iedereen boven de 1.67’ ~ Maarten Asscher (sam.)

De dichter en uitgever Theo Sontrop werd enkele jaren terug 75 jaar. Ter gelegenheid daarvan verscheen dit vriendenboek.

Het eerste verhaal hieruit bleek ik al te kennen. Dat is onverkort afgedrukt in Tegen het idealisme, en bestaat uit het verslag dat Martin van Amerongen schreef over de oneindig verre reis naar Vlieland, waar Sontrop onbegrijpelijk genoeg was gaan wonen na zijn pensionering. Paul Fentrop en Pierre Vinken reisden toen mee. Evenals Theo van Gogh.

Dat Amsterdammers het wonen op Vlieland als een verbanning zien, komt nog een paar keer terug als thema in dit gelegenheidsbundeltje. Net als Sontrop’s grote verdiensten voor het fonds van de Arbeidspers, zijn belezenheid, of zijn steun om anderen het uitgeversvak binnen te loodsen.

En daarmee werd dit inderdaad vooral een vriendenboek, met weinig stukken die onafhankelijk van de 75e verjaardag elders ook hadden kunnen zijn afgedrukt. Op dat ene reisverhaal na dus, dat ik al kende.

‘Ik wantrouw iedereen boven de 1.67’
94 pagina’s
Athenaeum boekhandel, 2006

Literaire smaakmakers ~ Ed van Eeden

Zijn uitgeversverhalen leuke verhalen? Soms wel, maar misschien alleen als erin benadrukt wordt dat ook uitgeven maar mensenwerk is. Iedereen voelt toch een prettig soort leedvermaak als een uitgever hooghartig iets afwijst dat elders dan ineens wel een succes wordt. Terwijl er zo veel meer manuscripten zijn die volkomen terecht worden afgewezen. Tegelijk kent niemand het recept voor een bestseller, en daarom komen er jaarlijks helaas honderden boeken op de markt die niets meer brengen dan een gelijkenis op een voorbeeld dat wel succesvol was.

Ed van Eeden interviewde voor warenhuis De Bijenkorf een groot tal Nederlandse uitgevers, en stelde aan de hand van die gesprekken een top honderd van boeken op met een verhaal. Die lijst was in zoverre interessant dat nu toch eens toegelicht werd waarom sommige boeken ineens opdoken, even massale belangstelling genoten, en er vervolgens nooit meer iets van zo’n auteur vernomen werd. Tegelijk had ik betrekkelijk weinig van die honderd titels gelezen. Dat waren dan ook veelal bestsellers, of boeken die elders enorm verkochten maar hier opmerkelijk weinig deden. Blijkbaar keer ik me instinctief af van wat iedereen al leest.

Maar, misschien omdat dit boek tien jaar oud is, valt ook op hoe weinig van de opgenomen titels nu nog weleens genoemd worden.

Meer had ik zelf aan de feitjes die Van Eeden op nam in zijn inleidende essay, of waar de uitgevers mee kwamen. Zoals dat van vertaalde romans gemiddeld slechts 1200 exemplaren verkocht worden in Nederland; ongeacht de schrijver. Of dat ik ontdekte hoe waar mijn opmerking ooit was, in een discussie over Harry Mulisch met een Duitse, dat het leek of zij een heel ander boek gelezen had. De ontdekking van de hemel is in vertaling wel degelijk aanzienlijk ingekort.

En terecht.

Ed van Eeden, Literaire smaakmakers
Uitgevers en hun favoriete boeken
Ingeleid door Martin van Amerongen
160 pagina’s
Magazijn De Bijenkorf, 2000

Mijn leven zijn leven ~ Martin van Amerongen

Boekenweken leveren altijd talloze gelegenheidswerkjes op, en maar zelden spul dat de moeite van het herlezen waard is. Dit boek is de uitzondering op die regel.

Dat komt allereerst door de schrijfstijl van Martin van Amerongen, die aangenaambaar leesbaar maakt wat toch weinig anders is dan een lange lijst met boekentitels.

Ten tweede is er Van Amerongen’s eruditie, die hem geloofwaardig maakt in zijn voor- en afkeuren. Van hem neem ik onmiddellijk aan dat een boek een meesterwerkje is als hij er enthousiast over schrijft. Zelfs al lukt het me met zo’n boek in handen vervolgens niet te begrijpen waarom.

Enfin.

Ik herlees dit boek van tijd tot tijd, om te zien of ik ondertussen al wat belezener ben geworden; om te testen of er nog wat vooruitgang in mijn lezen zit, of dat het maar bij oppervlakkige keuzes blijft.

Martin van Amerongen, Mijn leven zijn leven
Over biografieën,
autobiografieën, hagiografieën
en anti-biografieën
72 pagina’s
Stichting CPNB © 1993