Ministerie van pijn ~ Dubravka Ugrešić

► door: A.IJ. van den Berg

Dit is een roman over ballingschap en verlies, terwijl daar toch vrijwel steeds over gezwegen wordt. En waar ik normaal het liefst heb dat schrijvers laten zien wat er gebeurt door personages te laten handelen, is dit een uitzondering op die regel. Ugresic vertelt vooral, maar meestal over zaken waar het niet direct om gaat.

Ministerie van pijn is een rijk boek, meer omvattend waarschijnlijk dan ik bij eerste lezing besefte.

Belangrijkste thema voor mij was de impliciete constatering dat zij die uit Joegoslavië vluchtten nooit meer terug kunnen gaan. Niet alleen is het land uiteengevallen, ook is de taal inmiddels veranderd.

De hoofdpersoon in het boek is een gastdocente in de Servo-Kroatische literatuur aan de Universiteit van Amsterdam. Maar, alleen in oude handboeken zal die literatuur nog zo worden aangeduid. Zonder dat Ugresic daar nu zo zeer op in gaat, zal elk van de nieuwe staten zijn eigen geschiedenis herschrijven, en daarmee zijn eigen cultuur willen claimen.

Alleen, wat betekent dit voor het lespakket die studenten moeten krijgen, als daaronder vooral vluchtelingen zijn?

Ik heb inmiddels bijna alles van deze schrijfster gelezen wat in het Nederlands of Engels te verkrijgen is, door dit artikel als directe aanleiding . In die zin is haar thematiek me vertrouwd. En zelfs al vind ik haar misschien beter in het schrijven van beschouwende stukken dan in romans, toch zal dit boek me lang bijblijven.

Dubravka Ugresic, Ministerie van pijn
288 pagina’s
Uitgeverij De Geus, 2005


[x]