Turks swiet / Turks fruit ~ Jan Wolkers

Er zal vast een heleboel te zeggen zijn tegen de trend om boeken toch te vertalen die iedere Fries al lezen kan in het Nederlands. Ik vind het wel iets hebben. Al is het wat aan de late kant in de geschiedenis van de taal. Bijna dood wordt het Fries eindelijk nog eens gedwongen zich te rekken en overstrekken om andere manieren van zeggen over te brengen.

Jammer alleen dat nooit iemand er aan denkt om eens een handboek economie te vertalen. Een traktaat over de wereldpolitiek. Een wiskundeboek. Juist daar heeft het Fries te weinig woorden voor.

Nynke Beetstra deed Wolkers, en stond daarbij voor de taak iets over te brengen wat in de geschreven Friese literatuur vrijwel altijd ontbreekt. Vitaliteit. Overstatement.

Leven.

Ik hield het lezen van haar poging precies twee hoofdstukken vol, toen ruilde ik de Friese vertaling in voor het origineel. Dat kwam omdat Wolkers’ levende taal voor mij toch steeds door het Fries heen kwam. Ik ken Turks fruit te goed. Dat maakt het vreselijk moeilijk de vertaling neutraal te beoordelen. Wel viel me op dat Beetstra zich gelukkig onthouden heeft van het stijve boekenfries, dat menig werk zo onleesbaar maakt. Er zijn ook Friese schrijvers die zich op een kunstmatige manier zo ver mogelijk van het Nederlands houden als maar kan.

Wat verder over Turks fruit te zeggen? Dat het boek behoorlijk compact geschreven is? In mijn herinnering was het een veel langer werk, wat betekent dat sommige scènes die Wolkers beschreven heeft veel indruk hebben gemaakt.

Als verhaal over een liefde werkt het ook nog steeds, voor mij. Al hoefde het nu ook weer niet zo fataal af te lopen. Die dood maakt het boek ineens sentimenteel.