Kennis-vragen in de polder
Sommige dingen spreken voor mij als wetenschapshistoricus voor zich. Dingen als dat kennis zelden waardenvrij wordt gebruikt, om maar iets te noemen. Dat maakt het bijna grappig om een bundel essays als deze te lezen waarin wetenschappers uit andere disciplines dit nu ook eens uitgebreid gaan uitleggen.
Tegelijk geeft dit ook meteen aan waar een enorm probleem zit: mensen kunnen slecht leven met onzekerheid. Of met voorlopige hypotheses. Het wetenschappelijke ideaal van onpartijdigheid verenigt zich slecht met de menselijke psyche.
Ook laat deze bundel iets anders zien. In zekere zin wordt Nederland wel steeds meer een democratie. Het publiek pikt onderzoeksresultaten niet zo maar meer, zelfs als ze van gereputeerde wetenschappers afkomen. Argumenten moeten er zijn, autoriteit alleen is niet genoeg meer om een standpunt te kunnen opdringen.
En dat is mede weer een gevolg een crisis in het openbaar bestuur, al wordt die in dit boek niet zo genoemd. Het politiek beleid in deze polderdemocratie overtuigt maar zelden uit zichzelf. Er spreekt meestal zo weinig visie uit, door de vele compromissen, dat het verkocht moet worden in plaats zichzelf te verkopen.
En vele wetenschappers laten zich lenen om beleid verkoopbaar te maken.
Andere wetenschappers, al dan niet betaald door actiegroepen, zijn dan weer bereid om aan te tonen dat hun collegea het mis hebben. En zo blijft het werk in de wereld voor een hele hoop mensen, terwijl deze processen allemaal niet bijster veel met wetenschap of kennisvermeerdering te maken hebben. Mij levert het vooral de vraag op, waarom er zo weinig tegen deze morele corruptie van kennis wordt geageerd.
Door het grote tal verschillende auteurs zijn de bijdragen in deze bundel sterk wisselend van kwaliteit. Ook vroeg ik me af waarom er bijvoorbeeld zo veel aandacht naar stamcellenonderzoek gaat, terwijl daarover hier nauwelijks publiek debat is. Anders misschien dan in de VS, waar religie de argumentatie weer veel meer beïnvloedt.
De paar korte artikelen van amper een bladzijde of wat waren voor mij het meest prikkelend, al maakte het beknopte slotartikel over de invloed van televisie op de publieke opinie dan weer sterk de indruk nog even te zijn toegevoegd terwijl de drukpersen al liepen.
De samenstellers van deze bundel met kennisvragen roepen op tot meer reflectie, maar vergeten bijvoorbeeld vervolgens te signaleren dat reflectie hier in de politiek helemaal niet mag. Ook dat is weer een cultuurkwestie. In Nederland bekijkt alleen de Rekenkamer nog weleens wat beleid heeft uitgehaald, budgetmatig. Maar dat is het enige.
RSS feeds