Dictatuur van het design ~ Donald Norman

Er is veel te prijzen aan dit boek, maar het meest nog wel de toon. Steeds als de auteur van een alledaags voorwerp uitlegt waarom het te onhandig in gebruik is, volgt daar een fijne slotconclusie op. Mooi ontwerp, staat er dan. Stijlvol. De ontwerpers zullen er vast een prijs voor gekregen hebben.

Dit boek gaat erover dat de functie van gebruiksvoorwerpen bij het ontwerp altijd boven vorm moet gaan. En informatie zelf is ook zo’n nuttig gebruiksvoorwerp voor Norman. Veel pagina’s in dit boek gaan over elementaire wetten van het ontwerpen, of dit nu om het maken van een deur gaat, een examenformulier, of een verkeersbord.

Nuttig is het boek als uitgelegd wordt hoe mensen omgaan met alles wat aan informatie op hen afkomt. Schattig wordt het, als blijkt dat 1988 in technisch opzicht al een hele tijd geleden is. Zo kraakt de schrijver een systeem af om tekst met telefoontoetsen door te geven dat veel op SMS lijkt; wat later een van de meest populaire communicatiesystemen ooit zou worden.

Neemt niet weg dat het nogal wat fijner is een SMS-je te krijgen, dan er al prutsend met die minitoetsjes eentje terug te moeten sturen.

Ook is de voorspelling schattig dat het wel veel te duur zal worden om informatie via een netwerk beschikbaar te stellen aan het publiek. De auteur toont zich verder ook te positief over de grafische gebruikersinterface van zijn computer, die gezien het tijdstip van schrijven wel van een Apple of een Amiga moet zijn geweest. GUI’s boden inderdaad een vooruitgang vergeleken met de commandline, maar in plaats van extra gebruiksgemak is de ontwikkeling sindsdien richting het bieden van almaar meer functies gegaan. En dat lijkt me nu juist weinig nuttig.

Goed, over technische vooruitgang gaat dit boek niet. Veel belangrijker is dat het nuttige lessen biedt, die ontwerpers helaas nog dagelijks overtreden.

Prettig is ook de goede Nederlandse bewerking, doordat die eigen Nederlandse voorbeelden inbrengt. Jammer wel dat de titel vertaald werd naar iets heel anders, om waarschijnlijk verkooptechnische redenen.

Donald Norman, Dictatuur van het design
Ontwerpen van gebruiksvoorwerpen gezien
vanuit de cognitieve psychologie
272 pagina’s
A.W. Bruna Uitgevers, 1990
vertaling van The psychology of everyday things, 1988

[x]opgenomen in het dossier: vormgeving