Dit land kan zoveel beter ~ Wouter Bos

Nu wilde ik dit boekje zo objectief lezen als maar mogelijk is, maar Bos maakte mij dat al de eerste bladzijden onmogelijk. Daar vertelt hij omfloerst welk een inspiratie hij heeft geput uit het gedicht ‘The Road Not Taken‘ van Robert Frost.

Als ik op dat moment iets had gedronken, was dat er door mijn neus weer uitgekomen. Want wie dit gedicht, en vooral de slotregels, citeert in landen buiten Nederland, wordt onmiddellijk niet meer serieus genomen. De tekst is tot cliché geworden. Die bevat standaardfrasen die alleen de grootste meelopers onder de highschool-leerlingen nog als lijfspreuk in hun jaarboek durven te zetten.

Er kunnen in de populaire cultuur ongestraft grapjes over worden gemaakt die iedereen ook meteen begrijpt.

Hoe is die gaffe nu het best naar in Nederland begrijpelijke termen te vertalen? Het is alsof Bos verkondigt altijd troost te vinden uit het zingen van ‘My Way’ als hij een moeilijke beslissing heeft moeten nemen. Zoiets.

En toen moest het boekje dus nog beginnen.

Dit land kan zoveel beter heeft als eerste deel een korte autobiografische schets. Daarin verbergt Bos zorgvuldig hoe ambitieus hij altijd is geweest en doet hij net of heel zijn carrière hem maar toevallig overkomen is.

Daarna volgt een vrij uitgebreide beschrijving van wat er allemaal mis is in Nederland, volgens Wouter. Zoals gebruikelijk bij politici doet hij daarbij of al die problemen zo maar spontaan ontstaan zijn. Zorgvuldig moet immers vermeden worden dat de lezer bedenkt dat zijn PvdA op zijn minst mede verantwoordelijk was voor een paar rampzalige besluiten vroeger. Maar door die omissie trekt zijn anamnese wel op niets.

Tenslotte worden er in zo’n twintig pagina’s nog even wat oplossingen doorgejast. Maar zijn het wel oplossingen? Aangeven hoe Bos denkt zijn wensdromen ooit te kunnen gaan uitvoeren in een coalitiekabinet, gebeurt natuurlijk niet. De lezer moet zijn verhaal immers niet zien als een verkiezingsprogramma dat hem de volgende minister-president van Nederland moet maken namens de PvdA.

Het is maar de visie van éen man. Zoiets.

Recensie in éen zin: Dit land verdient zoveel beter dan dit.

Postscriptum: Ik rammel de besprekinkjes op mijn boeklog er doorgaans in enkele minuten uit. Daarom zijn het eigenlijk ook geen recensies, maar op zijn best aanzetten tot zoiets groters.

Toch valt het me op dat ik later zelden de neiging heb om oude boeklogjes aan te vullen. Er even van afgezien dat ik inderhaast wel eens te vaak zondig tegen spelling, grammatica en stijl. Mijn besprekinkjes hebben altijd wel een kern die mijn gedachten adequaat weergeeft.

Maar nu, een dag na de bespreking van Wouter Bos’ autobiografische boek Dit land kan zoveel beter, knaagt er ontevredenheid. Niet om wat ik heb geschreven, maar om wat er werd weggelaten.

Ergens beschrijft Bos namelijk hoe het hem niet lukt de normale holle retoriek uit zijn toespraken te handhaven als hij dat in het Engels moet doen. Ineen valt de totale leegheid op van wat hij doorgaans zegt. Alleen trekt Bos er in zijn boek geen conclusies uit, en dat had ik eigenlijk wel moeten doen.

Wouter Bos had willen zeggen: ‘Solidariteit gedijt op een stevige ondergrond van saamhorigheid en lotsverbondenheid’. Hij noemt dit een mooi zinnetje.

Maar met het woordenboek erbij komt hij niet verder dan de vertaling ‘Solidarity thrives on solidarity and solidarity’.

En vervolgens lukt het hem niet om los te komen van die woorden, daarmee illustrerend niet goed te weten waar die eigenlijk voor staan.

Wouter Bos, Dit land kan zoveel beter
159 pagina’s
Uitgeverij Bert Bakker © 2006

[x]opgenomen in het dossier: Nederlandse politici