Het zijn net mensen ~ Joris Luyendijk

► door: A.IJ. van den Berg

Ik heb journalistiek gestudeerd, naast mijn doctoraal geschiedenis. En erger nog, ik heb beschouwingen over de media gepubliceerd. In opdracht. Dus als Joris Luyendijk nogal kritisch schrijft over wat journalisten doorbrieven over het Midden-Oosten komt dat nauwelijks als een verrassing.

Grote persbureaus zetten de agenda en bepalen wat nieuws wordt. Correspondenten ter plaatse weten daardoor vaak minder van wat er speelt dan hun redacties in het moederland, en moeten van dat weinige toch maar iets authentieks zien te maken. Wat we horen of zien van de man of vrouw op lokatie zijn toneelstukjes.

Als ik kritiek moet hebben op Luyendijk’s boek, dan toch dat hij er niet op ingaat hoe het komt dat de koers van de persbureaus is zoals die is.

Wel weet hij heel goed aan te tonen wie de zegslieden zijn in die dictaturen daar; hoe lonend het is voor de gemiddelde wetenschapper in Caïro om door de New York Times geciteerd te worden. Want, dat levert uitnodigingen op voor fora in het buitenland, wat aanmerkelijk beter betaalt dan de betrekking in eigen land.

Maar ik las Het zijn net mensen niet om de mediakritiek. Mij ging het erom meer inzicht te krijgen in het Midden-Oosten; om de vraag bijvoorbeeld of iemand die zijn best doet om objectief over Israël te berichten, daarbij altijd van anti-semitisme beschuldigd wordt.

Ja, dus.

Ik vond het boek in die authentieke details ook het sterkst. Maar goed, ik houd van schrijvers die het lukt aan te geven wat er waarschijnlijk niet klopt in ons wereldbeeld.

Zo’n hoofdstuk als waar hij zoekt naar wat het betekent om in bezet gebied te wonen, schrijnt nogal. En is juist daardoor zo illustratief.

* zie ook een latere toelichting, met video, hier