Kunnen we praten ~ Joris Luyendijk

► door: A.IJ. van den Berg

Dit experiment had ik eerder gemist. Wat dan nu als voordeel had dat het na lezing van deze oproep mogelijk werd om te horen — de antwoorden zijn enkel via podcasts te vinden — wat éen en ander uiteindelijk precies had opgeleverd.

Voor de Tweede-Kamerverkiezingen van maart 2017 besefte Joris Luyendijk ineens twee dingen. Zo was hij wel erg cynisch geworden over politici. Zijn veldwerk voor The Guardian in het bankenhart van London hadden hem bijvoorbeeld geleerd dat de bankencrisis in 2008 toch echt bijna tot de implosie van de financiële wereld had geleid. Zij die het konden weten, hadden gevreesd dat alle vertrouwen in het geldstelsel ineens helemaal weg zou zijn.

En geld is immers niets anders dan vertrouwen.

Maar is er ooit iemand gestraft voor wat er toen gebeurde? Publiek gestraft, met een lang verblijf in de gevangenis? Nee, in plaats daarvan hebben politici vrijwel alle banken die toen in de problemen kwamen met belastinggeld gered.

Lijkt de sector nog steeds niets van toen geleerd te hebben ook.

Werd daarop Trump tot president gekozen in de VS, en stemden de Britten voor een Brexit, waarop al Luyendijk’s zekerheden nog weer verder werden ondermijnd.

Alleen drong tot Luyendijk door dat hij hier niemand kende die op de PVV van Geert Wilders stemde, of op de rode Jehova’s van SP. In gesprekken, of in de massamedia en sociale media die hij consumeerde, werd hem vooral zijn eigen mening teruggekaatst. Hij besefte in een zeepbel te leven.

Dus werd met hulp van de omroep WNL, het Algemeen Dagblad, en De Correspondent online een discussieplatform geopend, met de dringende uitnodiging aan PVV-stemmers en andere andersdenkenden om eens van gedachten te komen wisselen.

En daarom ook verscheen deze publicatie, Kunnen we praten, die een beknopte autobiografie biedt van Joris Luyendijk, toegespitst op de momenten dat tot hem doordrong dat wat hij normaal vond voor anderen helemaal niet normaal hoefde te zijn. Zo was er tijdens zijn studie in Egypte de schok dat voor sommigen mannen en vrouwen helemaal niet gelijkwaardig zijn. Kwam daar later de ontdekking bij dat de nieuwsmedia hele wereldbeelden kunstmatig in stand houden. En werd dat nog aangevuld met de ontdekking deze eeuw dat de financiële wereld op een levensgevaarlijke manier parasiteert op de ‘echte wereld’ daar buiten.

De publieke oproep van Luyendijk en de drie participerende media schijnt succesvol te zijn geweest. Bovendien bleek het heel wel mogelijk om normaal van gedachten te wisselen, met andersdenkenden, mits daarvoor de ruimte werd genomen en de tijd.

Luyendijk had alleen onderschat dat er niet éen type PVV-stemmer bestaat. Er waren voor zijn gesprekspartners heel verschillende redenen om Geert Wilders te stemmen; nee sommigen stemden zelfs PVV ondanks Wilders.

En twee jaar later al mag dan de constatering luiden dat er inmiddels een andere narcistische heiland voor veel van zulke kiezers in Nederland is verrezen, en er stevig slijt kwam op de aantrekkingskracht van Wilders’ PVV.

Joris Luyendijk, Kunnen we praten
96 pagina’s
Atlas Contact, 2017

[x]