Wiskundige op de beurs ~ John Allen Paulos

► door: A.IJ. van den Berg

Wat viel mij dit boek tegen. John Allen Paulos heeft enkele heel aardige bundels gepubliceerd, waarin hij speels maar terecht waarschuwt tegen de gevaren van ongecijferdheid. Maar dit was geen leuk boek. En merkwaardig genoeg spreekt de inhoud ook het doel tegen waarvoor mensen speculeren op de beurs.

Hun geld moet uit zichzelf meer geld maken. Dat is de enige reden om te beleggen. Anders levert een bankrekening meer op.

Bedrijven vertrouwen ook op die hebberigheid. Ondernemingen die openbaar aandelen uitgeven, lenen daarmee eigenlijk geld van het publiek zonder enig ander onderpand dan de belofte dat die aandelen meer waard gaan worden.

Dit gaat nogal eens mis. Zoals Paulos ondervond toen hij zo’n beetje zijn hele pensioenreserve in aandelen WorldCom stopte, en uiteindelijk misschien net 20% van al dat geld overhield. Al is hij uit schaamte wat onduidelijk over het precieze verlies.

Dus gaat dit boek er vooral over hoe u voorkomen kunt ook zo’n zeperd te halen. En Paulos introduceert daarbij dermate veel mitsen en maren, en heeft zo veel wiskunde nodig om te laten zien wat nuttig is om te weten, dat zijn boodschap bij mij overkomt als: goed beleggen is heel hard werken.

Dan lijkt een bankrekening me eenvoudiger in het gebruik.

Bovendien is hij niet eerlijk. Hij meldt nergens hoe kleine beleggers doorgaans genoemd worden op de beursvloer.

Sukkels, zo heten die daar.

En de schrijver negeert gemakshalve ook hoe veel kennis iemand nodig heeft van de wereld, om met inzicht te kunnen speculeren. Paulos gokte erop dat netwerken alleen maar belangrijker zouden worden, vanwege de groeiende populariteit van internet. Daardoor zou WorldCom vanzelf almaar meer waard worden.

Maar eind jaren negentig zijn overal ter wereld voor miljarden communicatienetwerken aangelegd die toen nog niet nodig waren. Daarop gingen de bouwers bijna allemaal failliet. Zo vaak gebeurde dit, dat toeval mag worden uitgesloten.

En hoe zulk bedrog van het publiek als het ware geïnstitutionaliseerd is aan het einde van de jaren negentig, daar heeft Paulos ook bedroevend weinig inhoudelijks over te melden.

Dit boek bewijst wel dat hij inmiddels begrepen heeft hoe profijtelijk het kan zijn om anderen te vertellen hoe die moeten beleggen. Maar dat is toch een andere tak van sport.