Doorkruiste verwachtingen ~ J.P. Guépin

Toen Jean Pieter Guépin overleed vorig jaar moest ik bekennen nauwelijks iets van hem gelezen te hebben. Nu ja, het strijdschrift Weg met de bohème staat bij mij in de kast. En verder herinner ik betogen van hem over het typisch Nederlandse in onze cultuur. Dus voelde het nog altijd of er iets goedgemaakt moest worden. Daarom pikte ik deze bundel mee, uit zo’n bak met boeken voor een euro.

Helaas stond het onderwerp van Guépin’s beschouwingen in dit boek mij nogal tegen.

Ik bedoel, ik ben een grootgebruiker van taal. Maar nooit heeft het mij een moment geboeid de mechanismen achter tekst zo diep te doorgronden als dit door tekstwetenschappers als Guépin is gedaan.

Kennis van de grammatica helpt weliswaar wat, maar alleen om zinnen te schrijven zonder spelfouten daarin. Mijn zinnen worden er niet automatisch memorabel door. Recepten voor een goede tekst zijn met een grammatica alleen niet te geven.

Nog meer vragen heb ik over de inzichten die de semantiek te bieden heeft; ofwel de leer van de betekenis van taalkundige constructies. Misschien omdat de aanpak daarin zo weinig oplevert dat geautomatiseerd vertalen nog altijd onmogelijk is. Misschien omdat taal altijd in een context gebruikt wordt, en de studie zich dus ook zou moeten uitstrekken tot die context; en daarmee de cultuur.

Guépin stelt in dit boek terecht vragen bij de aanpak van sommige linguïsten, die wat al te gretig methoden uit de exacte wetenschappen proberen te lenen. Terwijl die voor het onderzoeken van taal niet ongestraft werken.

Hij schrijft dan:

[…] of ik ben gek, of de linguïsten zijn het [167].

Maar het merkwaardige is dan dat ik zijn kritiek op die anderen bijna net zo op zijn eigen betogen van toepassing vind.

Dus ben ik, na het moeizame lezen van dit boek, eigenlijk niets verder. Ik wilde wel begrijpen, maar zag niets dat de moeite van het begrijpen waard was. Met de titel van dit boek alleen ben ik het wel eens, daarom.