Strandloper ~ Alan Garner

► door: A.IJ. van den Berg

Ik las deze roman volkomen onbevangen, en dat was misschien niet goed. Iets meer kennis over de hoofdpersoon, William Buckley, had me bij de waardering geholpen. Zo had ik wel uit het verhaal begrepen dat hij wat merkwaardig sprak, maar niet dat daar misschien een reden voor was.

William Buckley is een historisch personage, maar deze roman was gelukkig geen ‘vie romancée’; het genre boeken dat ik werkelijk niet kan uitstaan. Strandloper is een volkomen autonoom kunstwerk — en zo duid ik boeken toch niet vaak aan. Het valt absoluut op door het rijke en gevarieerde taalgebruik, en de fragmentarische manier waarin de vertelling gebracht wordt.

Zo rijk is het taalgebruik, en zo fonetisch werd het opgeschreven, dat dit mijn actieve kennis van het Engels vaak overschreed. Pas bij het hardop lezen van sommige passages werden die me duidelijk. Nu bestaat zeker tachtig procent van dit boek uit dialoog. En voor de rest telt de tekst nogal wat telversjes, en chants. Dus heb ik nogal wat tekst hardop gelezen.

Dit is daarmee het tweede boek dit jaar dat misschien beter een audioboek had kunnen zijn.

In Australië is Buckley een volksheld, en daardoor in Groot-Brittannië misschien ook wel. Ik vroeg me af of auteur Alan Garner om die reden expres informatie heeft achtergehouden in dit boek. Omdat iedereen het verhaal toch al kende in grote lijnen.

Tegelijk wijkt het verhaal van de William Buckley in dit boek op details af, van diens echte levensverhaal, zo leerde ik daarnet. Zo verschilt de reden van zijn arrestatie in Engeland, wat hem als straf de verbanning naar Australië opleverde. Ook leerde ik bijvoorbeeld niet uit de roman hoelang hij onder de Aboriginals heeft geleefd, nadat hij vluchtte.

Toegegeven, dat hoort dan wel bij de manier van vertellen van Garner. Ons idee over tijd als een lineair proces, dat daarmee onomkeerbaar is, wordt ingewisseld voor een circulair tijdsbesef.

Buckley werd een heilige man onder de aboriginals. Hij was wit, hij was buitensporig lang, en hij had weleens epileptische aanvallen. En hij werd bijna dood gevonden in het niets. Van de Australiërs kreeg hij een toepasselijke naam; de naam van een driftig foeragerend vogeltje. En in het Engels heet die vogel ‘strandloper’. Wat de Nederlands-schijnende titel van een Engelstalige roman verklaart.

Samenvattend is dit nu typisch een boek waarvan ik vermoed dat er veel meer inzit dan ik er uithaalde. Tegelijk biedt het nauwelijks wat ik zoek in een boek.