Changing My Mind ~ Zadie Smith
Deze bundel besluit met een essay waarvan ik wou dat het me vorig jaar al onder ogen was gekomen. Tijdens de Infinite Summer, toen ik met Infinite Jest bezig was. Zadie Smith herleest daarin een verhalenbundel van David Foster Wallace, en zet de enorme bewondering af die ze bij eerste lezing voelde tegen wat daar tien jaar later nog van over is gebleven. Al dit, gecombineerd met de kennis die ze inmiddels zelf over schrijven heeft opgedaan. En, bij wijze van in memoriam.
Dit levert de beste weging op van Wallace’s krachten en diens zwakke punten die ik tot nu toe ergens las. Ook al omdat Smith het eigenlijk vreselijk vindt die verhalen te moeten ontleden, om over te kunnen brengen wat zij er in ziet.
De banaliteit van het eigen oordeel, en het besef dat dit banaal is, kan ook schade aan een kunstwerk toebrengen.
Zadie Smith is voor mij lang een raadsel gebleven. Ook ik begon ooit in White Teeth; de debuutroman die haar als piepjong auteur opzadelde met een bestseller en de bijbehorende verwachtingen over haar toekomst. Deze roman was me een gruwel.
En dat boek heeft lang mijn oordeel over de schrijfster gekleurd. Zelfs al las ik ondertussen ook interessante essays van haar. De twijfels bleven.
Des te tekenender dus dat ik door een bundel die Changing My Mind heet ineens om ben. White Teeth zal ik nooit meer proberen, maar dat boek kan de maker zelf al evenmin nog inkijken zonder lichtjes misselijk te worden; zoals ze schrijft in dit boek.
Een mens ontwikkelt zich. Als het goed is. Een gegeven dat in deze bundel enkele malen als thema terugkeert.
Nu verkondig ik steeds hier dat herlezen het ware lezen is, omdat een eerste oordeel van toevalligheden kan afhangen. Bovendien valt lang alles niet op ook, bij eerste lezing. Boeklog getuigt er regelmatig van dat inzichten veranderen.
Voelde ik vaak een tikkel jaloezie bij het lezen van deze bundel. Zadie Smith laat namelijk zien hoe goed een tekst kan worden als een getalenteerd auteur daar met zorg aan gewerkt heeft. En zonder dat daarbij de intimiteit met de lezer verloren hoeft te gaan.
Er staan naast essays over literatuur ook autobiografische stukken in deze bundel, zoals die waarin ze haar zo veel oudere vader herdenkt. Maar die intimiteit bedoel ik niet eens. Ik las zo veel vaker bijvoorbeeld iemand die goed leest, dat toont, en daar vervolgens geen hoorcollege van maakt, maar op een veel vertrouwenwekkender manier meedeelt. En daarbij fouten durft toe te geven.
It’s an unfortunate thing, but it turns out that the perfect state of mind to edit your own novel is two years after it’s been published, ten minutes before you go onstage at a literary festival. At that moment every redundant phrase, each show-off, pointless metaphor, all the pieces of deadwood, stupidity, vanity and tedium are distressingly obvious to you. [108]
Nowadays I know the true reason I read is to feel less alone, to make a connection with a consciousness other than my own. To this end I find myself placing a cautious faith in the difficult partnership between reader and writer, that discrete struggle to reveal an individual’s experience of the world through the unstable medium of language. [56]
RSS feeds