Zwarte mis ~ John Gray
Gray is geen lachebekje. En tegelijk stoorde me zijn somberheid nog niet eens het meest aan dit boek over de laatste tien à vijftien jaar. John Gray kleurde Zwarte mis meer door eerst de werkelijkheid naar zijn ideeën te kneden, en vervolgens daar commentaar op te geven.
De schrijver verdient de kost dan ook als filosoof.
Voornaamste these van Gray in dit boek is dat vrijwel alle overtuigingen — of die nu politiek, economie, of samenleving betreffen — religieuze trekjes hebben. Zelfs de voorvechters van de vrije markteconomie streven een utopie na. Alleen blijft in hun betogen meestal wel verborgen dat ze een heilsleer verkondigen.
Vervolgens doet Gray weinig anders dan om allerlei recente politieke en economische ontwikkelingen zo te beschrijven, dat die perfect zijn idee volgden dat iedereen utopieën najaagt.
Dit ergerde mij. Het is al ingewikkeld genoeg om te weten wat er precies gebeurde in deze eeuw tot nu toe. Laat staan waarom dit dan plaatsvond. Misschien zullen we zelfs wel nooit weten waarom de VS zo nodig Irak binnen wilde vallen.
Gray’s verklaringen voor deze illegale oorlog houden allereerst een felle veroordeling in van het neo-conservatieve gedachtegoed, dat zo bloeien kon onder de regeringen van de jonge Bush. En tegelijk verklaart hij daarmee niets, naar mijn idee.
Ideeën over de werkelijkheid zijn nu eenmaal niet hetzelfde als die werkelijkheid.
Dus las Zwarte mis nogal moeizaam. Gray is absoluut geïnformeerd, en dit boek bood me misschien ook wel nieuwe inzichten; het is te vroeg daar iets over te zeggen. Alleen verzette ik me telkens tegen de opgelegde patronen, en de stelligheid van de auteur. Omdat ik zo vaak naast Gray’s verklaring ook een andere over gedrag kon zetten — bijvoorbeeld uit de evolutionaire biologie — die dan even waar was, want even onbewijsbaar.
RSS feeds