Achter Mekka ~ Betsy Udink

Sterk boek, al kende ik een deel van de inhoud zonder het ooit gelezen te hebben. Gedeelten verschenen eerder als column in het weekblad Vrij Nederland; al ontbreekt daar elke verwijzing naar.

Er staat me ook nog vaag bij dat Betsy Udink’s teksten indertijd enige reuring gaven.

Het uitgangspunt van Achter Mekka is simpel. Vrouw van verhuist mee naar Riyad, in Saoedi-Arabië, opdat de carrière van haar echtgenoot in de Nederlandse diplomatieke dienst voorspoedig blijft verlopen. In Saoedi-Arabië bestaat alleen een totale apartheid tussen de sexen. Vrouwen mogen er vrijwel niets. En daar kan de auteur steeds minder goed mee leven.

In het begin van het boek zijn de problemen van het leven in een door en door Islamitisch land vooral onhandig. Want, hoe bepaal je of een pak melk nog vers is, als de houdbaarheidsdatum in een ander soort jaartelling staat?

Maar langzamerhand kan Udink steeds slechter omgaan met de beperkingen die haar worden opgelegd, enkel omdat ze een vrouw is. Variërend van het niet met haar man in éen zwembad mogen zwemmen, tot een verbod op autorijden, en het passen van kleding in winkels, tot het domweg ergens helemaal niet naar binnen mogen.

Halverwege het boek begint ze de lezers voor te lichten over Islamitische leefregels, door samen te vatten wat de probleemrubrieken in de Saoedische kranten behandelen. Zo heerst er nogal wat paniek in het land over moedermelk, omdat het gevolgen heeft als die per ongeluk door de echtgenoot van de zogende vrouw wordt ingeslikt.

Udink is in haar boek ook scherp in het schetsen van het ex-pat milieu, en dan natuurlijk vooral over de vrouwen van; die voornamelijk leven om te winkelen. Al hoefde ze tegelijk niets anders te doen om dat milieu te bekritiseren dan de mensen gewoon aan het woord te laten.

Evenmin is het bestaan als diplomatenvrouw een zegen, met alle dulle soireetjes, de plicht van alles te organiseren, eeuwig klaar te staan, en de permanente druk toch vooral niets te doen wat het landsbelang zou kunnen schaden.

Een bezoek van een zelfingenomen inspecteur van het ministerie aan het slot is dan nog net te overleven op tranquillizers en alcohol. Al dreigt dan ineens wel verbanning naar Luxemburg; omdat Buitenlandse Zaken nu eenmaal beschikt.

Dat laatste hoofdstuk was me dan net iets te karikaturaal, waar het boek voordien toch zo veel scherpe observaties bevat. Maar de kwaliteiten overstijgen ruim de gebreken, zoals dat voor mij toch wel zichtbaar bleef dat de inhoud over geruime tijd in stukken en brokken tot stand is gekomen.

Betsy Udink, Achter Mekka
218 pagina’s
Poema Pockets 2005, oorspronkelijk 1990

[x]opgenomen in het dossier: emancipatie