Naar een nucleaire wereldorde ~ Godfried van Benthem van den Bergh

► door: A.IJ. van den Berg

Merkwaardig pamflet. En dan niet om het merendeel van de inhoud. Want de politicoloog Godfried van Benthem van den Bergh heeft op zich een gedegen overzicht geschreven van alle internationale afspraken die er na 1945 gemaakt zijn over wapenbeheersing.

Maar, de auteur heeft een these. En die luidt dat, hoe verschrikkelijk atoomwapens ook zijn, ze wel degelijk een groot nut hebben. Als afschrikwapen.

En zolang ze maar niet ingezet worden. Natuurlijk.

Want, als oorlog een te verschrikkelijk idee wordt om over na te denken, zal er alles aan gedaan worden die oorlog te voorkomen. Zoiets. Alleen vind ik die these wat in het luchtledige hangen. Omdat de voornaamste verdediging voortkomt uit hoe de geschiedenis verlopen is sinds 1945 — of eigenlijk vanaf de Cuba-crisis van 1962.

Al snel werd duidelijk dat een atoomaanval slechts een tegenaanval zou uitlokken. En dat daarmee slechts wederzijdse vernietiging zou volgen; ofwel mutual assured destriction [MAD].

Dus is Van Benthem van den Bergh allereerst pragmatisch, in zijn betoog. En is het kernwapen als de waakhond die nooit zal aanslaan, maar van wie de aanwezigheid volstaat. Daar kan ik moeilijk iets op tegen hebben. Behalve dan dat aan zijn these kleven blijft dat hij niet echt lijkt te hebben nagedacht over alternatieven. En ook dat het georganiseerde protest tegenover kernwapens door hem wel erg kort wordt afgedaan als irrelevant.

Het interessantst wordt dit boek nog als het probeert te beschrijven hoe de wereld er nu bijligt. Want, er zijn waarschijnlijk negen landen met atoomwapens. Vijf daarvan hebben zich verplicht aan het non-proliferatieverdrag, om het tal wapens niet uit te breiden — niet helemaal toevallig zijn dit de permanente leden van de VN-veiligheidsraad — en India, Pakistan, Noord-Korea en Israël doen dit niet.

Maar daar, waar het interessant wordt wat het bezit van kernwapens betekent als het ene land het andere bijvoorbeeld wil corrigeren op mensenrechten, dan schrijft de auteur daar wel pesterig weinig over.

Dus houd ik aan dit pamflet over dat het eigenlijk nadenken over dit onderwerp nog beginnen moet; dit was hoogstens een ordening van problemen.