Put Me Back On My Bike ~ William Fotheringham

Betere sportbiografieën dan deze zullen er niet veel zijn. Simpelweg omdat Put Me Back On My Bike de hele sport in perspectief plaatst die de hoofdpersoon beoefende. Dat de Britse renner Tom Simpson stierf tijdens een wielerkoers, op de flanken van de Mont Ventoux, was abnormaal. Maar een groot deel van de excessen die tot zijn dood leidden, waren dat absoluut niet. In het métier.

Toch blijft er zelfs na zo’n klassiek sportboek als dit wat onvrede achter bij mij, als lezer. Waarom is moeilijk aan te geven. Misschien omdat zelfs de beste biografieën beschrijvingen door buitenstaanders blijven; donuts zijn van een heel rijk deeg, maar met een duidelijk gat in het midden.

Dat ik zo jong al De renner las, van Tim Krabbé, blijkt zo langzamerhand dus eerder een vloek dan een zegen. Met een van de beste wielerboeken beginnen, maakt al gauw dat al wat daar op volgt minder lijkt.

Tom Simpson [1937 – 1967] is natuurlijk ook mede door zijn dood een legende geworden. Want vergeleken met de echt groten in de sport heeft hij niet veel gewonnen. Hij was eens wereldkampioen, er waren wat eerste plaatsen in klassiekers. Hij won Parijs-Nice eens — maar dat presteerde het broertje van Louison Bobet net zo goed.

Ook telt mee dat Simpson een exoot was indertijd. Omdat hij als Brit successen oogstte in een sport die gedomineerd werd door renners uit een beperkt tal landen, waar Groot-Brittannië toen zeker niet bijhoorde. Pas nu, 45 jaar later, is het niet vreemd als een Britse renner een wielerkoers wint.

Biograaf William Fotheringham bracht de bekende Angelsaksische afkeer van doping mee bij het schrijven van dit boek. Zelfs al gaat die afkeer nooit veel verder dan dat stimulerende middelen tegen de Fair Play ingaan van de sport. En dat toch een zeldzaam raar argument blijft bij het beschrijven van de wielersport; die op zo veel manieren meer niet eerlijk is. Omdat deze sport allereerst een beroep is, met een duidelijke eigen mores. Wie zich niet aan deze regels houdt zal nooit een wedstrijd winnen; die heeft iedereen voor altijd tegen.

Maar Fotheringham laat ook zien hoe merkwaardig het eigenlijk was dat de toprenners zo op doping vertrouwden. Niemand houdt nog echt een sjoege van voedingsleer, dus at vrijwel iedereen naar de huidige inzichten volkomen idioot.

En dan was er het simpele gegeven dat wielrenners tijdens de koers maar vier bidons, ofwel twee liter, met vocht kregen. Twee van deze drinkbussen namen ze mee van bij de start. Twee werden er onderweg aangereikt. Terwijl een beetje renner op warme dagen vele malen meer nodig heeft om de verliezen aan te vullen.

Dus leerden de profs elkaar dat het goed was om zo weinig mogelijk moest drinken tijdens de koers. Terwijl dat gedrag nu net hun prestaties geweldig negatief beïnvloedde.

Soms gedoogde de wedstrijddirectie op heel warme dagen dat de knechten van de toprenners tussendoor even de cafés afschuimden om drankjes. Toen Simpson stierf, was dat ook met een grote hoeveelheid alcohol in zijn bloed. Een van zijn knechten had bij een raid een flesje cognac buitgemaakt, en dat werd dankbaar geledigd.

Nadat een eerste versie van Put Me Back On My Bike verscheen, kwam er nogal wat verontwaardiging los over wat Fotheringham had beschreven. Dat hij de renners toch ook had geportretteerd als stakkers die grotendeels maar wat deden, leek niet echt te zijn opgevallen. Bovendien was een groot deel van Simpson’s carrière het gebruik van doping totaal legaal — de bestrijding kwam pas op gang vanaf het midden van de jaren zestig.

Ook werd pas na verschijning van de eerste druk bekend dat Simpson al eens eerder een bijna vergelijkbare inzinking had doorgemaakt als die op de Mont Ventoux. Tijdens de Ronde van Spanje van 1967, die toen nog voor de Tour werd verreden, had hij zich al bijna doodgereden op een helling, in de hitte. Uitgeput door de inspanningen van een meerdaagse wedstrijd. Voortgedreven door de pepmiddelen die hij als doping gebruikte. Gestuwd door zijn wilskracht bovendien.

Geen sporter had nu nog zo snel weer van start mogen gaan in een andere wedstrijd.

Put Me Back On MY Bike deed tenslotte nog iets anders. Ik merkte bij het lezen een vooroordeel te hebben gehad tegen Tom Simpson. Niet om zijn dopinggebruik, maar omdat hij zo dom was geweest om te sterven tijdens de beoefening van zijn sport. Alleen dat al leverde een weerstand op om me in deze sporter te willen verdiepen. Fotheringham wist alleen heel aannemelijk te maken wat Simpson voor man was. En hoe diens gedrevenheid om iets in de sport te bereiken zich zowel voor als tegen hem heeft gekeerd.

En elk boek dat er in slaagt de wereld even iets anders te kleuren dan die voorheen was, is een goed boek.

William Fotheringham, Put Me Back On My Bike
In Search of Tom Simpson
254 pagina’s
Yellow Jersey Press, 2007

[x]opgenomen in het dossier: doping, wielrennen