Things That Nobody Knows ~ William Hartston

► door: A.IJ. van den Berg

Hoe meer je komt te weten hoe beter opvalt welke enorme lacunes aan kennis er bestaan. Van de meest elementaire zaken weten we weliswaar dat ze er zijn en effect hebben. Maar waarom blijft een raadsel.

Waar komt zwaartekracht weg?

Wat is elektriciteit?

Waarom planten we ons voort middels sex?

In The Things That Nobody Knows gaat de Britse wiskundige William Hartston met zijn vragen doorgaans net een niveau onder zulke heel elementaire kwesties zitten. Hoewel hij wel het sexprobleem aan de orde stelt — celdeling zoals bacteria doen is immers veel efficiënter?

Dit is niet dus het boek dat zich afvraagt of Jezus de Christus bestaan heeft. Hartston stelt aan de orde hoe lang Jezus was. En uitgaande van de bronnen was dat tussen de 1,38 en 1,82 meter. Drie cubits hoog was hij. Maar wat was die cubit? Een el?

De 501 onbeantwoorde vragen in het boek zijn ook niet allemaal even sterk. Vooral als het om historische zaken gaat, begrijpen we nu eenmaal niets als er geen bronnen zijn. De Etrusken? Het Baskisch? Lineair-A? Dat we niets over de oorsprong van volken, taal, of schrift weten, noch soms hun betekenis kennen, zijn raadsels van een vergelijkbare orde.

Maar aardig aan het boek is vooral de permanente afwisseling in het gebodene. Want van sterrenkunde gaat het naar taal, of geschiedenis, of biologie. Of elementaire natuurkunde. En weer terug.

Punt is daardoor wel dat me weinig zal bijblijven van dit boek, en het ongetwijfeld binnen korte tijd opnieuw te lezen zal zijn — net als met de boeken bij de QI-televisiequiz.

Enkele favoriete feiten daarom maar die ik ditmaal oppikte:

  • elanden zijn gek op vliegenzwammen, omdat ze daar zo prettig high van worden;
  • ratten kunnen tellen, maar doen dat liever niet. Alleen als ze echt niet anders kunnen;
  • honing op een wond smeren helpt bij de genezing. Waarom weet vanzelfsprekend niemand;
  • Homo Sapiens heeft 46 chromosomen, de andere mensapen 48. Dus dat gegeven van die 98% DNA gelijk aan de chimpansee wordt daarmee voor mij ineens anders;
  • of en waar kannibalisme bestaan heeft, is kwestie van debat. Het is makkelijk kwaadspreken over een vijand door die van menseneten te beschuldigen;

Toch was Hartston op zijn Brits onderkoelde best toen hij meldde slechts twee problemen te nemen die illustreren hoe weinig economen zeker weten — waar hij er een heel boek mee had kunnen vullen.

William Hartston, The Things That Nobody Knows
501 Mysteries of Life, the Universe and Everything
384 pagina’s
Atlantic Books, 2011

[x]opgenomen in het dossier:


© Boeklog 2005-2019. Alle rechten voorbehouden