Golo Mann ~ Tilmann Lahme
Van lezen komt lezen. Wat het ene boek niet biedt, is misschien te vinden in het volgende. Waarbij het helemaal mooi is als dat volgende met enige kennis gelezen kan worden.
Maar. Nadat Golo Mann’s autobiografie Erinnerungen und Gedanken nog niet eens het halve verhaal bleek te brengen, had ik er ook meteen voor kunnen kiezen om een recente biografie over hem te lezen.
Er is namelijk meer dan éen. Golo Mann [1909 — 1994] was behalve de zoon van Thomas Mann ook nog de best verkopende Duitse historicus van de twintigste eeuw — hij kon zelf wel wat.
Het leek me alleen beter om eerst nog iets om het onderwerp heen te lezen. En daarvoor autobiografisch werk van de andere kinderen Mann te gebruiken. Want, al Thomas Mann’s nakomelingen lijken op een eigen manier verknipt. Maar hoe, dat kan geen biograaf exact overbrengen.
En dat beetje extra inspanning was niet verkeerd.
Tilmann Lahme’s recente biografie is niet alleen dik, de pagina’s zijn overvol door de kleine letter en de grote informatiedichtheid. Op het oog wordt Golo Mann’s jeugd er daarom in een beperkt tal bladzijden doorgejast. Toch miste ik niets. Terwijl er daarbij wel het prettige gevoel was alle informatie te kunnen plaatsen, en zelfs te zien waar de biograaf had samengevat, en waar niet.
Vanzelfsprekend biedt Lahme aanvullingen op de autobiografie. Golo Mann is daarin namelijk nogal discreet over direct persoonlijke zaken. Zijn homosexualiteit ontbreekt geheel in dat boek — eerdere biografen vermoeden zelfs dat Mann helemaal geen liefdes gekend had in zijn leven.
Ook is er plots een afhankelijkheid van kalmerende middelen.
De meest tekenende opmerking uit het boek kwam voor mij opvallend genoeg uit een Amerikaans interview, van tijdens de Tweede Wereldoorlog. Als Thomas Mann in Californië verblijft, en zoon Golo uit geldnood regelmatig bij zijn ouders is.
Golo Mann wordt dan bij de Amerikaanse lezers geïntroduceerd als degene die als jongetje al wist historicus te zullen worden, omdat zijn vader geen enkel ambitie had op dat terrein.
De biografie valt opvallend uiteen in twee delen — mede omdat het leven van Golo Mann uit twee bedrijven lijkt te hebben bestaan. Pas na de dood van Thomas Mann [1875 — 1955] kwam er het succes voor Golo Mann als auteur.
Misschien was dit ook omdat hij voortaan een aardig inkomen had uit de geërfde royalties over het werk van zijn vader. De vijf nog levende kinderen krijgen elk 20% van die inkomsten. En dit maakte dat geen van hen ooit nog geldzorgen had.
De biograaf noemt dit dan een aardig smartengeld, voor wat Thomas Mann zijn zoon had aangedaan. En ik weet het niet of zulke oordelen nu nodig waren. Of waarop die dan gebaseerd zijn; anders dan gesputter van die kinderen.
Golo Mann schijnt er overigens eer in te hebben gesteld minstens zo veel te verdienen per jaar als de erfenis van zijn oude man hem opleverde. En deels gebeurde dit met schrijven. Waarbij hij met regelmaat stevig stelling nam.
Het tweede deel van de biografie bevat daarom veel aandacht voor enkele affaires die hoog opliepen in het West-Duitsland van die tijd. En die mij nu niet het meeste interesseerden — ook al omdat ik hooguit flarden ken van de contemporaine geschiedenis van Duitsland. Meningen verkondigen en posities innemen, betekende voor de oorlog bovendien heel iets anders dan daarna.
Meer aandacht had ik wel graag gezien voor de aftakeling van Golo Mann. Zijn biograaf heeft het slechts eenmaal terloops over diens ‘Demenz’; maar in het boek is daar verder niets over terug te vinden. Evenmin brengt het boek meer duidelijkheid over zijn adoptief-kinderen. Blijkbaar is er nogal wat dat de lezer al behoorde te weten — naast die vaak zo politieke affaires.
Bij de uitgave van het tweede deel van Golo Mann’s Erinnerungen und Gedanken heette het nog eufemistisch dat het boek half af was vanwege ziekte.
RSS feeds