Falconer ~ John Cheever
Een gevangenisstraf is nogal vervelend. Alle dagen worden er hetzelfde. En daarbij komt dat de gevangene nauwelijks zeggenschap heeft over hoe hij zijn tijd besteedt.
Tenminste, dat schrijft Peter Toohey in zijn boek over verveling. Waarin hij de gevangenisstraf belangrijk genoeg vond als zijnstoestand om er even aandacht aan te schenken.
De roman Falconer van John Cheever speelt zich af in een gevangenis. Sterker nog, het boek is genoemd naar deze gevangenis.
Daar wordt de hoogleraar Zeke Farragut in opgesloten omdat hij zijn broer na ruzie met een pook heeft geslagen; waarop deze ongelukkig neerkwam. Farragut is verslaafd aan de heroïne, en het zal dat die verslaving nogal tegen hem gewerkt heeft bij de rechtszaak. Hij is voor broedermoord veroordeeld — niet voor doodslag.
Cheever lijkt alleen niet zo geïnteresseerd in de juiste juridische details. Net als dat ik de beschreven gevangenis niet heel realistisch kon vinden. Zelfs al was ik blij dat de auteur dat aspect van die eeuwige verveling daar voor het gemak ook negeerde.
John Cheever gebruikte de locatie van zijn boek vooral om zo een aantal personages dicht op elkaar te zetten, en daarmee mensen te kunnen tonen op hun extreemst.
Daardoor kon hij bijvoorbeeld openlijk schrijven over de sex van de gevangenen onderling — zonder daarmee schijnbaar iets te zeggen over zijn geaardheid. Pas postuum werd publiek bekend dat John Cheever tijdens zijn leven [1912 — 1984] nogal worstelde met zijn bisexualiteit.
En waarschijnlijk zal ik deze roman moeten opvatten als een allegorie. De hoofdpersoon maakt nu eenmaal een ontwikkeling door in het boek – zelfs al vindt ook die plaats zonder dat de schrijver er nadruk op legt. Farragut raakt ‘in die hel’ zo maar van zijn heroïneverslaving af. En het lijkt een element dat er achteraf nog even is ingebracht.
Zoals hij steeds deed met de plots in zijn boeken.
Wat de romans John Cheever nogal eigenzinnig maakt.
In de korte verhalen – waar zijn meesterschap zat – valt het terloops ingebrachte maar toch allesbepalende detail niet zo duidelijk op als kunstgreep. In romans daarentegen lijken zulke schrijverstrucs voor mij eerder op slordigheden dan iets anders.
Grote schrijvers komen daar makkelijk mee weg is dus de les.
Falconer eindigt als Farragut uit de gevangenis komt — op een onverwacht optimistische noot bijna. En dat had dit boek wel nodig. Ik vond het deprimerend. En zeker niet het beste dat hij ooit schreef; zoals zijn dochter bijvoorbeeld wil.
RSS feeds