Geschriften van een intellectuele glazenwasser ~ Bart Tromp

► door: A.IJ. van den Berg

Vreemd boek. Alleen al omdat het merkwaardig blijft dat een heel leven aan denken en publiceren samen te brengen is in éen bandje van vierhonderd pagina’s. Waar de bewonderaars van Bart Tromp dachten zo een monumentje voor hem te hebben opgericht, viel dat bij mij toch anders.

Tuurlijk, als politiek denker had Tromp opvallend vaak gelijk. En hij wist dat ook. Bart Tromp schijnt de neiging niet te hebben kunnen onderdrukken om zinnen te gebruiken als: ‘zoals ik al schreef in 1979’…

Maar de Geschriften van een intellectuele glazenwasser waren me vaak net éen of twee graden te abstract. Ik kwam er geen opmerkingen in tegen die me werkelijk toonden hoe bijvoorbeeld de politiek hier werkt — het was alsof de auteur er vanuit ging dat zijn lezers die kennis al hadden; wat hem vervolgens verloste van de plicht om in te gaan op hoe smerig het politieke handwerk soms is, in Nederland coalitieland.

Behalve dan dat Machiavelli telkens werd aangehaald.

Dus dan had Bart Tromp [1944 — 2007] een uitgesproken hekel aan machtsmisbruik. Vervolgens leek me dat de dader en de redenen achter diens misbruik zelden genoemd werden.

Ik weet natuurlijk niet welke publicaties niet gebruikt werden voor deze bloemlezing. Het kan zijn dat door Die Wende, en de daarop volgende val van het Communisme, een halve bibliotheek aan waarschuwende beschouwingen ineens te zeer was achtergebleven in de tijd. Waardoor de samenstellers van dit boek noodgedwongen voor tijdlozer materiaal moesten kiezen.

Mij bevielen de teksten het meest die over de plaats van Nederland gaan, in de wereld — en daarmee over de samenwerkingsverbanden waarin Nederland functioneert.

En Tromp’s boekbesprekingen waren zo goed dat ik het jammer vond dat de bloemlezing er zo weinig bevat.

Alleen denk ik meer te hebben aan de losse bundels die er tijdens Tromp’s leven zijn verschenen. Omdat daarin het werk dan uit een beperkte periode stamt, wat het voor mij makkelijker maakt om te achterhalen welke vragen er toen precies speelden, en welke antwoorden de schrijver daarop had.

Deze selectie uit een kleine veertig jaar werk hing te zeer als los zand aan elkaar.