Omgekeerde democratie ~ Jouke de Vries

Geen nuttelozer tekst dan de column over politiek. Wat nochtans weinigen weerhoudt om zulke teksten te schrijven.

Immers. Meningen tellen in zulke publicaties aanzienlijk zwaarder dan feiten. Politieke columns zijn doorgaans niet meer dan geurvlaggen, zoals honden die plaatsen als ze hun achterpoot optillen bij een lantaarnpaal.

Wordt zo’n column geschreven door een politicus of oud-politicus, dan liegt deze, of wordt er propaganda bedreven. Want op zijn best zullen zij hoogstens een deel beschrijven van het machtsspel dat werkelijk speelt of speelde.

Komt zo’n column van een krantenredactie, in de vorm van een hoofdredactioneel commentaar bijvoorbeeld, dan is zo’n tekst op zijn best een recensie. Waarin dan staat hoe dit en dat beter had gemoeten. Probleem alleen van elke recensent is dat hun woorden er niet toe doen. Hoogstens de heel gevoelige typjes, zoals schrijvers en ander artiestenvolk, worden zenuwachtig van kritiek.

Columns van buienstaanders, zoals de geïnformeerde historicus bijvoorbeeld, die éen en ander aan actueel nieuws in een breder kader plaatst, doen er al helemaal niet toe. Buitenstaanders doen per definitie niet mee. En hun waarheden benadrukken voor de goede lezer hoogstens dat politici er een eigen werkelijkheid op na houden, die op geen enkel andere werkelijkheid lijkt.

Blijven er daarmee enkel de columns over van de politieke randfiguren. Die gauw eens in de wetenschap werkzaam zijn — voor zover Bestuurskunde een wetenschap genoemd mag worden — en toch ook nog een partijkaart dragen. Terwijl ze die partijkaart niet eens nodig hebben om werk te houden; anders dan zoveel anderen in de Nederlandse politiek.

Cynisch geredeneerd zouden zij de enigen zijn die politieke columns schrijven met meer waarde dan de opvulling van een nare witruimte in een krant of op een site. Hen kan wellicht nog enige invloed worden toegedacht — op de lange termijn dan, bij het uitzetten van de grote lijnen. Waar politici dus per definitie niet in geïnteresseerd zijn, omdat zij nooit mooi weer kunnen spelen met resultaten die hun opvolgers oogsten.

Bart Tromp was zo’n meer dan betrokken buitenstaander,en hij schreef weleens een waar woord. Jouke de Vries is eveneens prominent PvdA-lid, en naast zijn werk aan de universiteit ook actief in het wetenschappelijk bureau van deze partij. Hij schreef begin deze eeuw politieke columns in De Staatscourant.

In sommige opzichten leek deze periode een ander tijdperk. Want ondanks de dotcom-crisis ging het eenieder beter dan ooit. De structurele weeffout in de euro was ook nog niet blootgelegd. De huizen in Nederland werden nog altijd verkocht voor vele malen meer dan ze waard waren. Schulden maken moest zelfs, want wie niet speculeerde met geleend geld was een dief van zijn eigen portemonnaie.

Schreef De Vries helaas vooral columns die te zeer aan hun tijd gebonden waren. Waarmee beweginkjes en veranderingetjes binnen de politieke partijen belangrijker leken dan welke maatschappelijke ontwikkeling of misstand ook.

De Vries vreesde een opstand van de horden, zoals uit de titel van zijn bundel blijkt; waarin niet de elite het meer voor het zeggen had, maar het klootjesvolk de agenda zou zetten.

Terwijl ik dan denk. Het enige interessant aan Geert Wilders is dat hij zo’n constante factor werd in de Haagse politiek. Al zijn tegenstrevers blijken passanten te zijn, enkel op weg naar een leukere baan voor zichzelf.

Wantrouwen tegen politici zaaien zij toch allereerst helemaal zelf.